پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، محمود یزدانی، کارشناس حوزه انرژی: ۷۲ درصد از سطح کره زمین را آب فراگرفته است و کره خاکی ما بیشتر از این خاکی باشد، یک کره آبی است. ولی ۹۷ درصد از این حجم آب را آب شور تشکیل می‌دهد که برای کشاورزی و تولید غذا مناسب نیست. همچنین منابع آب شیرین به دو دسته بارندگی و منابع آب زیرزمینی تقسیم می‌شود. در خصوص بارش‌ها باید گفت چشم امید ما به بارندگی‌هاست و منابع زیرزمینی را به عنوان منابع ذخیره یاد می‌کنیم. در رابطه با بارندگی‌ها یک استاندارد و سرانه جهانی وجود دارد و متوسط استاندارد بارندگی جهانی بین ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلی‌متر است و این رقم در آسیا ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی‌متر برآورد می‌شود. اکنون کشور ما درگیر بحران شده چرا که میزان بارش‌ها از استاندارد و میانگین بلندمدت سالانه کم‌تر است. متوسط بارندگی در ایران بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر بوده که متأسفانه اکنون ما این میزان بارش را نداریم. ضمن اینکه به اصطلاح هم دخل‌مان نیست و هم خرج‌مان بی‌رویه ست، به عبارت دیگر از هر دو طرف به سمت نوسان حرکت می‌کنیم یعنی هم منابع آبی ما کم بوده و هم مصارف ما زیاد است و میزان مصرف را کنترل نمی‌کنیم. اکنون بارش‌های سال آبی در ۱۸ استان از ۳۲ استان کشور ما حدود ۳۰ درصد کم‌تر از میانگین بلندمدت سالانه است، یعنی بیش از ۵۰ درصد کشور درگیر کاهش بارندگی هستند. درواقع سال آبی ما به طور معمول از مهرماه شروع و تا انتهای شهریور ماه سال بعد ادامه دارد که اکنون متوسط بارش‌های ما حدود ۱۳۵ میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به متوسط استاندارد حدود ۵۷ درصد منفی است، به بیان ساده‌تر ما طی ۵۰ سال گذشته شاهد کاهش ۴۰ درصدی متوسط بارش‌ها بوده‌ایم. علاوه بر این میانگین بارش‌های ما نسبت به بلندمدت و کوتاه‌مدت یک سال گذشته منفی است و ما در مقایسه با سال گذشته بیش از ۳۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم. از این رو وضعیت آب در کشور ما از بحران به چالش رسیده است. ما باید آب را به عنوان یک اولویت درجه یک مورد توجه قرار دهیم زیرا زیرساخت توسعه پایدار و خدمات شهری است. در این میان بارش در استان‌های مرکزی، قم، سمنان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، البرز، خراسان جنوبی، اصفهان، کرمان، تهران، خراسان شمالی، یزد، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان بین ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش و بارش‌ها در استان‌های بوشهر، سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان، بین ۵۰ تا ۸۰ درصد نسبت به آمار متوسط درازمدت افت داشته‌اند. میزان کاهش بارش‌ها در استان‌های همدان، قزوین، کرمانشاه، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، گلستان، لرستان، اردبیل و آذربایجان شرقی بین ۱۰ تا ۳۰ درصد بوده و بارش‌های استان مازندران در سال آبی جاری با افت شش درصدی نسبت به سال‌های نرمال (متوسط درازمدت) مواجه بوده است. بارش‌های سال آبی جاری در استان زنجان به طور تقریبی برابر با متوسط بارش‌های درازمدت این استان یعنی معادل یک سال نرمال آبی و بارش‌های گیلان به‌عنوان تنها استان با رشد مثبت بارش‌ها ۱۲ درصد نسبت به متوسط درازمدت افزایش داشته است.

هدر رفت ۳۰ درصدی آب در پی فرسودگی شبکه آبی

در حال حاضر متوسط مصرف سرانه آب در دنیا ۱۷۰ لیتر است. در مقابل سرانه مصرف آب در کشور ما ۲۵۰ لیتر محاسبه می‌شود و در کشور ما با یک چهارم کاهش بارندگی ۸۰ لیتر مصرف سرانه بیشتر است. درنتیجه ما از یک طرف با چالش کاهش بارندگی‌های مواجه‌ایم و از سوی دیگر ۸۰ لیتر بیشتر از سرانه مصرف می‌کنیم. در راستای مصرف بهینه، بخشی متوجه مصرف کنندگان و بخشی متوجه شرکت‌های آبفا است. مصرف کنندگان با رعایت الگوی مصرف و شرکت‌های آبفا با جلوگیری از هدر رفت شبکه باید در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. اکنون ما دو نوع هدر رفت یعنی هدر رفت واقعی و ظاهری در شبکه آب شهری داریم که منظور از هدررفت واقعی همان نشت از شبکه انتقال و توزیع و هدررفت ظاهری که خطای داده‌های اندازه‌گیری و مصارف غیرمجاز برخی از مردم است.

در خصوص هدر رفت واقعی اعداد و ارقام متفاوتی اعلام می‌کنند که بعضی از آمار ۲۵ تا ۲۰ درصد هدررفت واقعی شبکه را اعلام می‌کنند. ولی هدر رفت بیش از ۳۰ درصدی آب عدد صحیح و به جرأت قابل اعلام است که عامل اصلی این موضوع فرسودگی شبکه محسوب می‌شود. شبکه آبرسانی ما نیاز به بازسازی دارد و این بازسازی به علت نبود مدیریت واحد شهری به سختی اتفاق می‌افتد. درنتیجه هدر رفت آب ما بیشتر می‌شود. با این حال راهکار کوتاه مدت هدر رفت آب نشت‌یابی و رعایت اصلاح الگوی مصرف بوده و راهکار بلندمدت هدر رفت آب نیز اصلاح و بازسازی شبکه آبرسانی و استفاده از لوله‌هایی با قدمت بالاتر مانند چدن نشکن است. سرعت و شتاب اصلاح و بازسازی در کنار استفاده از تجهیزات و ادوات به‌روزتر راهکار بلندمدت مقابله با هدر رفت آب محسوب می‌شود.