به گزارش خبرنگار ایراسین، جمهوری صربستان آماده است تا دمارشی دیپلماتیک را آغاز و مستقیماً از بازوی اجرایی اتحادیه اروپا، امتیازی حیاتی در حوزه فولاد مطالبه کند. موضوع این درخواست تمدید تدابیر حفاظتی فولاد اتحادیه اروپا است.

مجموعه‌ای از تعرفه‌ها و سهمیه‌های وارداتی که با هدف حراست از صنعت فولاد داخلی در برابر هجوم احتمالی محموله‌های خارجی تدوین شده‌اند.

صربستان به‌عنوان کشور نامزد عضویت در اتحادیه، خواستار معافیت مطلق از این محدودیت‌ها خواهد شد و این مطالبه را در قالب پیوند راهبردی و سیاسی خود با بلوک اروپایی تبیین می‌کند. این اقدام، وابستگی‌های پیچیده و بعضاً پرتنش اقتصادهای در تعامل با پروژه گسترش اروپا را آشکار می‌سازد. سندی که دولت صربستان قصد دارد به کمیسیون اروپا ارائه دهد، نمایانگر یک حمله محاسبه‌شده دیپلماتیک است که با تکیه بر جایگاه ژئوپلیتیک و پایبندی این کشور به سیاست خارجی مشترک اتحادیه، خواستار برخورد ترجیحی در حوزه اقتصادی می‌شود؛ آزمونی برای سنجش محدوده واقعی سیاست همگرایی اروپایی.

پایه‌های حقوقی و منطق حفاظتی

تدابیر حفاظتی فولاد در اتحادیه اروپا ابزاری مشروع و همخوان با قواعد سازمان تجارت جهانی است که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۸ و در پی اعمال تعرفه‌های سنگین فولاد از سوی ایالات متحده تحت بند ۲۳۲ دولت ترامپ فعال شد.

این سازوکار بر مبنای سهمیه‌های تعرفه‌ای عمل می‌کند، مقدار مشخصی از واردات در هر فصل بدون تعرفه مجاز است و پس از عبور از سقف سهمیه تعرفه ۲۵ درصدی اعمال می‌شود.

کمیسیون اروپا به‌دلیل تداوم خطر اختلال در بازار جهانی فولاد، تمدید این تدابیر را ضروری دانسته است؛ تصمیمی که با واکنش شدید شماری از شرکای تجاری از جمله صربستان روبه‌رو شده است.

معماری استدلالی صربستان

ساختار اصلی درخواست صربستان بر پایه چند محور استوار است. نخست، تأکید بر وضعیت نامزدی عضویت در اتحادیه و فرآیند همگرایی قانونی و اقتصادی با “آکی کمونتر” (مجموعه قوانین اروپا).

بلگراد استدلال می‌کند که تحمیل محدودیت‌های تجاری بر کشور در مسیر انطباق با قوانین اروپا، با روح روند الحاق مغایرت دارد.

دوم اشاره به همراهی صربستان با رژیم تحریم‌های اتحادیه علیه روسیه اقدامی که هزینه اقتصادی سنگینی به همراه داشته است. دولت صربستان این هم‌راستایی سیاسی را دلیلی برای دریافت امتیاز اقتصادی تلقی کرده و معافیت فولاد را نشانه‌ای ملموس از همکاری راهبردی خود معرفی می‌کند.

ضرورت اقتصادی و آسیب صنعتی

برای صربستان، این مطالبه صرفاً موضعی دیپلماتیک نیست بلکه حکم بقا برای صنایع فولاد محسوب می‌شود. اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین بازار صادرات فولاد صربستان است و اجرای سهمیه‌های تعرفه‌ای، بخش عمده‌ای از این صادرات را غیر اقتصادی خواهد کرد. تعرفه ۲۵ درصدی فراتر از سهمیه می‌تواند تولید را کاهش دهد، اشتغال را تهدید کند و واحدهای فولادسازی را به سوی بازارهای ضعیف‌تر سوق دهد. این اثرات به صنایع وابسته، حمل‌ونقل و مناطق صنعتی نیز سرایت خواهد کرد؛ چالشی جدی برای راهبرد توسعه و پیش‌همگرایی اقتصادی این کشور.

سابقه و قیاس منطقه‌ای

مطالبه صربستان بی‌سابقه نیست. کشورهای غرب بالکان در گذشته نیز از ترتیبات ویژه یا دسترسی ترجیحی برخوردار شده‌اند. استدلال بلگراد بر برابری رفتار استوار است؛ اینکه جایگاه نامزدی و هم‌سویی سیاسی باید به‌طور عادلانه در سیاست‌های تجاری نیز منعکس شود. کمیسیون اروپا با در نظر گرفتن توافق‌های موجود و هدف بزرگ‌تر یعنی تثبیت منطقه بالکان، ناگزیر است که این درخواست را در پرتو منافع ژئوپلیتیک ارزیابی کند.

پویایی بروکراتیک و ملاحظات تصمیم‌گیری

فرآیند بررسی این درخواست در ساختار پیچیده اتحادیه اروپا به نوعی «رقص بروکراتیک» شباهت دارد. اداره کل تجارت کمیسیون اروپا مسئول ارزیابی فنی خواهد بود تا تأثیر احتمالی معافیت بر بازار داخلی فولاد و سازگاری حقوقی آن با مقررات اتحادیه و سازمان تجارت جهانی را بررسی کند. پیشنهاد نهایی باید سپس با رأی دولت‌های عضو تصویب شود؛ جایی که منافع صنعتی و ملاحظات سیاسی ملی وارد میدان می‌شود و تصمیم نهایی در تعامل ظریف میان اقتصاد، سیاست و امنیت شکل می‌گیرد

بازی ژئوپلیتیک و تأثیر راهبردی

این مطالبه فراتر از اقتصاد، یک آزمون سیاسی مهم است. تصمیم مثبت بروکسل برای بلگراد حکم پیروزی دیپلماتیک و تقویت جریان‌های طرفدار اروپاست، در حالی‌که رد آن می‌تواند به ابزار تبلیغاتی جناح‌های ملی‌گرا و ضداروپایی بدل شود. از این منظر، تعرفه فولاد آزمونی است برای اراده اتحادیه در کاربرد قدرت اقتصادی خود در خدمت اهداف سیاسی و ثبات منطقه‌ای

پیش‌نمای آینده و پیامدهای راهبردی

نتیجه این پرونده، جهت آینده روابط اتحادیه و صربستان را رقم خواهد زد. موفقیت در کسب معافیت، زمینه ساز همگرایی اقتصادی پسندیده و تقویت اعتماد سیاسی خواهد بود، اما عدم موفقیت می‌تواند احساس طردشدگی از «قلعه اروپا» را تشدید کند و فرایند اصلاحات و نزدیکی سیاسی را کند نماید. داوری در مورد فولاد، در نهایت، قضاوتی درباره عمق تعهد اروپا به پروژه گسترش خود در محیط ژئوپلیتیکی حساس بالکان است.

دیالکتیک دیپلماسی و تحلیل اقتصادی

در نگاه داده‌محور OREACO، تدابیر حفاظتی فولاد اتحادیه نمادی از چالش میان سیاست اقتصادی و واقعیت ژئوپلیتیکی است. جایی که پیوند تحریم‌های روسیه با امتیازات تجاری، توازن میان امنیت و اقتصاد را به نمایش می‌گذارد.

از این رو با اتکای به تحلیل چندزبانه و بی طرف این تقاطع را به عنوان نشانه‌ای از زمانه جدید تجارت جهانی می‌بیند، عصری که در آن تصمیمات صنعتی سرنوشت اتحادهای سیاسی را شکل می‌دهند.

صربستان با تأکید بر وضعیت نامزدی عضویت و همراهی با سیاست‌های اروپا، خواستار معافیت از تدابیر حفاظتی فولاد شده است. تدابیری که در صورت اجرای کامل، می‌تواند صادرات فولاد این کشور را فلج کند. این پرونده، آزمونی حیاتی برای میزان آمادگی اتحادیه اروپا در تبدیل آرمان همگرایی به امتیاز واقعی است، آزمونی که تأثیرات آن از کارخانه‌های فولاد تا قلب سیاست بالکان امتداد دارد.