دکتر علی غنی‌زاده ضرغامی، تحلیلگر اقتصادی و مدیر عامل شرکت زمین کاوان قرن در گفتگو با ایراسین، از دیدگاه خود در مورد وضعیت تولید فولاد کشور در این شرایط تحریم و کرونا می‌گوید، وی اظهار داشت: انعکاس و بازخورد هر گونه تحریمی در اقتصاد کشورها نتیجه ای جز تورم، بیکاری و همچنین اوضاع نابسامان اقتصادی نخواهد داشت، طی این سال‌ها کشور ما هم دستخوش این وضعیت بوده‌است، هرچند با بازوان پرتوان بخش خصوصی حوزه صنعت و معدن، سایه سنگین تحریم‌ها کمرنگ تر شده اما این بخش قطعا بدون تحریم می توانست به مراتب اوضاع بهتری داشته باشد.

ضرغامی ادامه داد:جالب آن است که با ورود کرونا و پیشرفت آن در جامعه بشری مزه اثرات بد تحریم‌ها که کشورهایی مثل ما آن را چشیده بودند، به کشورهای دیگر هم رسوخ کرد. به عبارتی کرونا جهان را تحریم کرد. با این اوصاف، ایران در میان کشورهای تولیدکننده عمده جهان در شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ بیشترین میزان افزایش تولید را نسبت به شش ماه ابتدایی سال ۲۰۱۹ ثبت کرده است. شمش فولادی طی چهارماهه نخست امسال با رشد ۹ درصدی و افزایش تولید ۱۲ درصد آهن اسفنجی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته اثبات کننده توان داخل در رشد و شکوفایی اقتصاد بدون نفت می باشد. در شرایط کرونا اکثر صنایع فولادی در دنیا با ظرفیت کمتر از دوران قبل، فعالیت و تولید دارند اما با توجه به جلوگیری از صادرات سنگ آهن و نیاز به پویایی زنجیره سنگ آهن در داخل کشور چرخه تولید فولاد از سنگ آهن داخل بیشتر از گذشته نقش مثبت داشته است.

در ادامه این تحلیلگر اقتصادی در پاسخ به رویکرد حاکمیت و دولت به مقوله توسعه فولاد کشور گفت: قطعا سیاست‌های حداقل 6سال اخیر وزارت صمت، توسعه و رشد واحدهای فراوری مواد معدنی بوده است، اما تنها حکم‌های دستوری، که جلوگیری از صادرات مواد معدنی را شامل می شود کافی نیست بلکه کمک به رشد و ارتقا جامعه معدنی کشور که قطعا موجب رشد و شکوفایی بخش صنعت می گردد بدون توجه و برطرف نمودن مشکلات این بخش مثمر ثمر نخواهد بود.

وی می‌گوید: مشکلاتی اعم از نرخ بهره بالای بانکی در کشور، قوانین دست و پاگیر و بی توجهی سازمان‌های دولتی به التهابات بخش خصوصی، تصمیم گیری های یک شبه و بدون کارشناسی، جناحی عمل نمودن مسئولین در حوزه های مختلف صنعت و معدن، عدم توجه کافی به حوزه معدن در مقابل حوزه صنعت، قربانی نمودن حوزه معدن به جهت تسهیلات تامین مواد اولیه ارزان قیمت برای صنایع کشور، مسئولیت دادن و عدم آشنایی مدیران چندماهه در این حوزه و ده‌ها علل دیگر باعث شده تا رویکرد حاکمیت به این حوزه زیاد چنگی به دل نزند. البته هر چند تنها توجه به حوزه فولاد و نادیده گرفتن صنایع بالادستی آن نمی تواند نگاه عاقلانه و حکیمانه ای به توسعه باشد.

علی ضرغامی در شرح نقش صنایع معدنی و مواد اولیه در تولید فولاد کشور بیان کرد: تا کنون هرچه مواد معدنی سنگ آهن به صنایع فولادی ارائه شده است نتیجه سال‌ها اکتشاف و استخراج در این حوزه در کشور بوده است. اینکه برای آینده چه کرده‌ایم و اینکه اکتشافات امروزه جواب بلند پروازی‌های صنعت فولاد را می دهد یا خیر جای تامل دارد! بسیاری از کشورها با توجه به منابع خود اعم از مواد اولیه، انرژی و...، اقدام به احداث واحدهای فولادی کرده‌اند تا نیاز داخلی کشور خود را به این کالای استراتژیک پاسخ دهند.در ایران صنعت فولاد یکی از ۱۱ صنعت استراتژیک در راهبرد توسعه صنعتی است که بیشترین نقش را در شاخص‌های منتخب از جمله سهم ارزش افزوده، اشتغال‌زایی، صادرات، سهم از بازار، مزیت نسبی و زنجیره تامین و افزایش سطح دانش و فناوری دارد.

وی ادامه داد: این افتخار برای صنعت فولاد به واسطه وجود معادن آهن در داخل کشور است چه بسا اگر این پتانسیل‌های سنگ آهن در داخل وجود نداشت رقابت صنایع فولادی با جهان فولاد قطعا چالش برانگیز بود.نقش معادن در توسعه فولاد این کشور بی بدیل است و توسعه معادن و اغنا نمودن این بخش بدون توجه میسر نیست.

 در پایان این تحلیگر اقتصادی تاکید کرد: صنایع معدنی به سه عامل اساسی برای توسعه نیاز دارند 1. تکنولوژی 2. انرژی ارزان 3. مواد معدنی. نکته جالب توجه آنکه ایران از هر سه این مزیت‌ها برخوردار است. البته این مزیت‌ها نباید موجب نادیده گرفتن توجه اساسی به معادن کشور گردد. به ازای هر تن سنگ آهن حداقل 0.5 تا 1 دلار هزینه سرمایه گذاری جهت اکتشاف و استخراج در کشور نیاز است پس به ازای یک میلیون تن سنگ آهن حداقل پانصد هزار تا یک میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز است. متاسفانه سهم اکتشافات کشور در چند سال اخیر از جهان زیر 0.05% از کل هزینه عملیات اکتشافی در دنیا بوده است. سهم ارزش افزوده ای که بخش معدنی زنجیره سنگ آهن تولید می‌کند به مراتب بیشتر از صنایع پائین دستی است، اگر به بخش معدن توجه بیشتری گردد توسعه صنعت فولاد از قبل بهتر بوده و تمایل سرمایه گذاران در این بخش بیشتر خواهد بود.

چنانچه کارخانجات فولاد با عمر حداقل 20 سال مفید را از سال 1404 در نظر بگیریم حداقل هر 5 سال یکبار باید اکتشافات جدیدی برابر 600میلیون تن سنگ آهن صورت پذیرد که در مجموع 1.8 میلیارد تن به ذخایر قطعی سنگ آهن ایران اضافه شود تا بتوانیم بهره برداری کافی از سرمایه گذاری در زنجیره ارزش سنگ آهن داشته باشیم.

در پایان علی ضرغامی در خصوص جایگاه صنعت فولاد در کنار صنعت نفت به عنوان اولین جایگزین در اقتصاد فعلی می‌گوید:

تولید فولاد در ایران از سال 1346 به میزان اندک 26 هزار تن آغاز شد اما طی یک دهه این رقم از یک میلیون تن فراتر رفت و امروزه  تا 30 میلیون تن توسط کارخانجات تولید فولاد رسیده است که برنامه افق 1404 هدف گذاری 55 میلیون تن فولاد را نشانه رفته است.

طی تحقیقاتی که سال‌های گذشته بر مقایسه فولاد با نفت داشتم میزان درآمد کشور از حوزه نفت 37 میلیارد دلار در افق 1404 پیش بینی شده بود که سهم فولاد در این افق با تولید 55 میلیون تن حدود 22 میلیارد دلار برآورد گردید که نشان داد فولاد می تواند سهمی حدود 60% از درآمدهای نفتی را به خود اختصاص دهد و امروزه با تحریم‌های نفتی علیه ایران قطعا جایگاه بخش فولاد در منطقه و حوزه CIS بسیار درخشان خواهد بود. توجه ویژه به حوزه زنجیره ارزش سنگ آهن در کشور با رشد شرکت‌های معدنی و فولادی جایگاه خوبی در آینده برای این صنعت خواهد داشت.