مهرداد فرهادیان اصفهانی، استاد تمام دانشکده فنی مهندسی دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایراسین، با بیان اینکه ایران با مصرف سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب، یکی از کشورهای درگیر بحران آب در منطقه است، گفت: طبق آمار منتشر شده از سوی وزارت نیرو بخش کشاورزی در ایران با مصرف حدود ۹۰ درصد بیشترین سهم را در مصرف منابع آبی کشور دارد.

سهم ۳ درصدی صنایع از منابع آبی کشور

فرهادیان با بیان اینکه از ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب مصرفی سالانه در ایران، حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی، ۷ تا ۸ میلیارد مترمکعب در بخش شرب و بهداشت و ۲ تا ۳ میلیارد متر مکعب در بخش صنعت مصرف می‌شود، اظهار داشت: به منظور توسعه پایدار، افزایش بهروزی آب در بخش کشاورزی ضروری است و صنایع نیز باید بخشی از نیازهای خود را از طریق منابع غیر متعارف از جمله پساب تأمین کنند.

به گفته فرهادیان روش‌های سنتی آبیاری دیگر پاسخگوی نیازهای امروز ایران نیست و باید سیستم‌های آبیاری مدرن مانند آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی در بخش کشاورزی و کشت گلخانه‌ای در مناطق کم‌آب ترویج و گسترش داده شود.

این متخصص حوزه محیط زیست و تصفیه آب و فاضلاب گسترش کشت هیدروپونیک را یکی از راه‌های توسعه کشاورزی در فلات مرکزی ایران به ویژه شرق اصفهان دانست و گفت: صنایع بزرگ مانند فولاد مبارکه می‌توانند با سرمایه‌گذاری در احداث گلخانه‌های هیدروپونیک و واگذاری آن‌ها به کشاورزان در ترویج فرهنگ استفاده بهینه از آب در مناطق کم آب نقش مؤثری داشته باشند.

این پژوهشگر حوزه آب معتقد است: فولاد مبارکه می‌تواند با ایجاد شبکه جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه بهداشتی فاضلاب منطقه شرق اصفهان، پساب حاصل را برای کشت گلخانه‌ای با استانداردهای زیست‌محیطی مناسب در اختیار کشاورزان منطقه قرار دهد. اقدامی که نه‌تنها به اشتغال‌زایی کمک می‌کند، بلکه فرهنگ استفاده از پساب توسط صنایع را گسترش می‌دهد.

پساب؛ فرصتی برای کاهش فشار بر زاینده‌رود

فرهادیان با اشاره به تولید سالانه ۳۰ تا ۴۰ میلیارد مترمکعب فاضلاب در ایران خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها کمتر از ۵ درصد فاضلاب تولیدی کشور جمع‌آوری و تصفیه می‌شود، آماری که نشان‌دهنده ضرورت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و صنایع در این حوزه است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه استان اصفهان یکی از پیشتازان بازیافت پساب در کشور است، گفت: صنایع بزرگی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن، پالایشگاه و نیروگاه در استان اصفهان سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در جمع‌آوری و تصفیه پساب انجام داده‌اند.

فرهادیان با اشاره به فعالیت‌های انجام شده توسط فولاد مبارکه در صنعت تصفیه فاضلاب در جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب ۹ شهر و روستا در غرب استان اصفهان گفت: فولاد مبارکه در استفاده از پساب فاصله معناداری با سایر صنایع مشابه در کشور ایجاد کرده و می‌تواند الگویی برای دیگر صنایع در استفاده از پساب در چرخه تولید باشد.

این پژوهشگر حوزه آب معتقد است برای کاهش تنش‌های اجتماعی در موضوع آب، فولاد مبارکه می‌تواند در آینده برنامه‌ای برای جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب شرق و استفاده از آن در بخش کشاورزی داشته باشد. در کنار این اقدام باید نظارت بر مصارف آب در بالا دست رودخانه زاینده رود نیز افزایش یافته تا توزیع عادلانه آب در بخش‌های مختلف محقق شود.

انرژی خورشیدی؛ گامی به سوی پایداری

فرهادیان با اشاره به پتانسیل بالای ایران در استفاده از انرژی خورشیدی گفت: اگر کویر لوت با پنل‌های خورشیدی پوشش داده شود، می‌تواند کل انرژی جهان را تأمین کند. این در حالی است که سهم انرژی تجدید پذیر در سبد انرژی ایران بسیار ناچیز است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: کشور به دلیل ذخایر عظیم نفت و گاز سال‌ها از سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدید پذیر غافل بوده است.

فرهادیان با اشاره به علاقه‌مندی صنایع بزرگ اصفهان از جمله فولاد مبارکه به سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی خورشیدی گفت: احداث نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی خورشیدی فولاد مبارکه این ظرفیت را دارد که در آینده به سه تا چهار برابر افزایش یابد.

در واقع صنایع بزرگ از جمله فولاد مبارکه با تولید انرژی خورشیدی در فلات مرکزی و اتصال آن به شبکه سراسری، می‌توانند علاوه بر تأمین نیاز خود، انرژی صنایع در سایر نقاط کشور را نیز تأمین کنند.

کشاورزی بالادست زاینده‌رود؛ عاملی مغفول در بحران آب اصفهان

فرهادیان با اشاره به مشکلات برداشت بی‌رویه آب در بالادست زاینده‌رود به‌ویژه در بخش کشاورزی استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری گفت: برای برقراری عدالت در توزیع آب ضروری است تا با کنترل دقیق برداشت‌ها و نصب کنتورهای هوشمند برداشت‌ها آب از رودخانه زاینده رود ضابطه مند شود.

این استاد دانشگاه گفت: در حال حاضر بیشترین فشار اجتماعی به دلیل کم آبی و خشکی زاینده رود بر صنایع است، در حالی که بخش کشاورزی در بالادست رودخانه در دو استان اصفهان و چهار محال و بختیاری به عنوان یک عامل تأثیر گذار در بحران زاینده رود کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

فرهادیان با تاکید بر نقش دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه فناوری‌های پیشرفته در حوزه بازیافت آب، تصفیه پساب و انرژی تجدید پذیر در رفع چالش‌های زیست‌محیطی اظهار داشت: باید از فناوری‌های روز دنیا استفاده کرد و برای افزایش بهره‌وری از سطح فناوری‌های قدیمی فاصله گرفته شود.

فرهادیان با تأکید بر ضرورت حرکت صنایع کشور به سمت منابع غیر متعارف و انرژی‌های تجدید پذیر گفت: فلات مرکزی ایران چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در بازیافت پساب و انرژی خورشیدی ندارد و استان‌هایی مانند اصفهان، یزد، کرمان و مرکزی باید پیشتاز این حرکت باشند و برای تحقق این مهم تعامل بین صنایع، دانشگاه‌ها و دولت ضروری است تا بتواند با هدف گذاری‌های متمرکز راهکارهای پایداری برای مدیریت آب و انرژی در کشور و فلات مرکزی ارائه دهد.