• دگرگونی تاریخی بازار فولاد خردشده

    چین با شتاب‌دادن به بازیافت فولاد، قواعد بازار جهانی را دوباره می‌نویسد؛

    دگرگونی تاریخی بازار فولاد خردشده

    وقتی چین در سال ۲۰۱۷ یک‌باره بساط ۱۴۰ میلیون تن «دیتیاوگانگ» را جمع کرد، کسی تصور نمی‌کرد که این تصمیم در ظاهر داخلی، بازار جهانی فولاد خردشده را از بنیاد تکان دهد. اما با حذف مصرف سالانه ۷۰ میلیون تن فولاد خردشده و جهش دوهزاربرابری صادرات، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان تنها در چند ماه مسیر تجارت جهانی، الگوی تولید و حتی آینده فناوری فولادسازی را بازنویسی کرد. بازاری که سال‌ها با انحصار، محدودیت و اقتصاد زیرزمینی اداره می‌شد، ناگهان وارد عصر جدیدی شد؛ عصری که چین در آن به‌جای واردکننده، بازیگر تعیین‌کننده صادرات و معماری آینده بازار فولاد خردشده است.

  • راه دشوار فولاد تا کربن‌صفر ۲۰۵۰

    نبرد صنعت فولاد با بحران اقلیمی و حذف کربن‌؛

    راه دشوار فولاد تا کربن‌صفر ۲۰۵۰

    صنعت فولاد، ستون فقرات توسعه صنعتی و زیرساختی جهان، امروز بیش از هر زمان دیگر در مسیر یک تحول تاریخی قرار گرفته است؛ مسیری که با وجود دشواری‌ها، فرصتی کم‌نظیر برای بازآفرینی آینده این صنعت فراهم می‌کند. گذار به سمت فولاد کم‌کربن تا افق ۲۰۵۰ نه‌تنها تهدیدی برای این بخش نیست، بلکه می‌تواند با اتکا به نوآوری، فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از انرژی‌های پاک، مزیت رقابتی تازه‌ای ایجاد کرده و جایگاه راهبردی فولادسازان را در اقتصاد جهانی تقویت کند. این صنعت با سابقه‌ای طولانی در بهینه‌سازی و تاب‌آوری، امروز آماده است تا با نقشه‌راهی هوشمندانه، به بازیگری پیشتاز در تحقق اقتصاد سبز تبدیل شود.

  • انقلاب هوش مصنوعی در کاهش هزینه‌های فولادسازان

    هوش مصنوعی، کوره‌های فولاد را تسخیر کرد:

    انقلاب هوش مصنوعی در کاهش هزینه‌های فولادسازان

    صنعت فولاد، یکی از سنتی‌ترین صنایع جهان، با هوش مصنوعی در حال تجربه یک انقلاب دیجیتال شگرف است. این گزارش عمیق و تحلیلی، به بررسی جامع کاربردهای AI در سه قطب اصلی فولاد جهان، آمریکا، اروپا و چین می‌پردازد. کشف کنید که چگونه شرکت‌های پیشرو همچون U.S. Steel، ArcelorMittal و Baowu با استفاده از فناوری‌هایی نظیر نگهداری پیش‌بینانه، بینایی کامپیوتری و دوقلوهای دیجیتال، ضمن صرفه‌جویی میلیون‌ها دلاری، بهره‌وری را افزایش داده، کیفیت را به بالاترین سطح رسانده و به سوی تولید فولاد سبز و پایدار حرکت می‌کنند.

  • صنعت معدن ایران نیازمند انقلاب فناورانه

    رئیس مؤسسه ارزش‌گذاری منابع، ذخایر و دارایی‌های معدنی مطرح کرد:

    صنعت معدن ایران نیازمند انقلاب فناورانه

    شهرام شریعتی، رئیس مؤسسه ارزش‌گذاری منابع، ذخایر و دارایی‌های معدنی با تأکید بر ضرورت تحول فناورانه در بخش معدن گفت: صنعت معدن ایران برای حضور مؤثر در زنجیره ارزش جهانی نیازمند یک انقلاب فناورانه است. ما هنوز در مراحل ابتدایی هوشمندسازی و بهره‌گیری از فناوری‌های نو قرار داریم و تا زمانی که نگاه مدیریتی و سیاست‌گذاری‌ها تغییر نکند، فاصله ما با کشورهای پیشرو معدنی روزبه‌روز بیشتر خواهد شد.

  • فولاد آلمان در مسیر انقلاب هیدروژنی

    پایان سلطنت کوره بلند و آغاز عصر هیدروژن؛

    فولاد آلمان در مسیر انقلاب هیدروژنی

    در افق ۲۰۵۰، فولاد آلمان در آستانه دگرگونی تاریخی ایستاده است. پژوهشی تازه نشان می‌دهد دوران سلطه کوره‌های بلند (BF-BOF) رو به پایان است و فناوری‌های نوینی چون تقلیل هیدروژنی مستقیم (H-DR) و الکتروویننینگ (EW) می‌توانند نه‌تنها انتشار کربن را تا ۸۰ درصد کاهش دهند، بلکه اقتصاد فولاد را نیز بازتعریف کنند. این گذار، تنها با سیاست‌های قوی اقلیمی، سرمایه‌گذاری فناورانه و برق ارزان تجدیدپذیر ممکن خواهد بود.

  • استراتژی فناوری فولاد ۱۴۱۴

    گذار فولاد از تولید انبوه به مرجعیت فناورانهِ؛

    استراتژی فناوری فولاد ۱۴۱۴

    گروه فولاد مبارکه با هدف تبدیل‌شدن به مرجع فناورانه صنعت فولاد منطقه، نقشه‌راه استراتژیک خود برای افق ۱۴۱۴ را بر محور نوآوری و تکنولوژی تدوین کرده است. این برنامه شامل توسعه فولادهای پیشرفته خودرویی و الکتریکی، بومی‌سازی دانش و ثبت پتنت، به‌کارگیری هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی تولید و انرژی، و ایجاد خطوط تولید هوشمند و یکپارچه است. فولاد مبارکه با این رویکرد، فراتر از تولید انبوه، به دنبال تثبیت جایگاه خود در بازارهای تخصصی و جهانی است.

  • آغاز رقابت در مرز استحکام و پایداری

    جهش نسل سوم فولادها؛

    آغاز رقابت در مرز استحکام و پایداری

    فولادهای پیشرفته نسل سوم، با استحکام خیره‌کننده و وزن سبک، اکنون در کانون تحولات جهانی صنعت فولاد قرار گرفته‌اند. این فناوری که بر پایه میکروآلیاژسازی و پردازش‌های ترمومکانیکی دقیق شکل گرفته، مسیر تولید فولادهای مقاوم و کم‌کربن را هموار کرده است. در سمپوزیوم فولاد ایران ۱۴۰۴، این موضوع به‌عنوان یکی از مباحث کلیدی و راهبردی مطرح شد؛ تحولی که می‌تواند آینده تولید، صادرات و رقابت‌پذیری صنعت فولاد کشور را بازتعریف کند.

  • فولاد سبز، آینده روشن

    فولاد مبارکه؛ پیشگام جهانی در صنعت سبز و سلامت هوشمند نیروی انسانی؛

    فولاد سبز، آینده روشن

    در عصر بحران منابع و تغییرات اقلیمی، فولاد مبارکه با پروژه‌های دانش‌بنیان در بازیافت صنعتی و سامانه هوشمند «Ergonomica AI»، مسیر جدیدی در صنعت سبز جهانی گشوده است؛ مدلی که اکنون به الگویی علمی برای پایداری زیست‌محیطی و سلامت شغلی تبدیل شده است.

  • فناوری، کلید فولاد کم‌کربن

    از کوره تا سرور؛ فولاد امروز در نوآوری و پایداری رقابت می‌کند؛

    فناوری، کلید فولاد کم‌کربن

    صنعت فولاد، با سهمی نزدیک به ۱۰ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان، در آستانه تحولی تاریخی قرار دارد؛ تحولی که نه در دل کوره‌های آتشین، بلکه در عمق داده‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی رقم می‌خورد. امروز، مفهومی نو با عنوان «فولاد سبز» در حال بازتعریف مسیر توسعه صنعتی جهان است؛ مفهومی که با ترکیب فناوری‌های احیای مستقیم مبتنی بر هیدروژن، اینترنت اشیای صنعتی و دوقلوهای دیجیتال، نوید صنعتی پاک‌تر، هوشمندتر و اقتصادی‌تر را می‌دهد.

  • فولاد آینده؛ هوشمند و سبز

    در سمپوزیوم فولاد ایران ۱۴۰۴ به‌عنوان راهبرد آینده مطرح شد؛

    فولاد آینده؛ هوشمند و سبز

    صنعت فولاد، ستون فقرات توسعه صنعتی کشور، اکنون در آستانه دگرگونی بزرگی قرار دارد. با توجه به نقش این صنعت در انتشار جهانی کربن، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌تواند نقطه عطفی در حرکت به سوی فولاد سبز باشد. بهینه‌سازی مصرف انرژی، ارتقای کنترل کیفیت و پیش‌بینی نگهداری تجهیزات از مهم‌ترین دستاوردهای این تحول است؛ موضوعی کلیدی که در سمپوزیوم فولاد ایران ۱۴۰۴ به‌عنوان یکی از مباحث محوری و آینده‌ساز صنعت مطرح شد.

  • ChatGPT سریع‌ترین انقلاب تاریخ فناوری

    هوش مصنوعی؛ موتور رشد یا مرز جدید نابرابری؟

    ChatGPT سریع‌ترین انقلاب تاریخ فناوری

    در کمتر از سه سال ChatGPT مرزهای تاریخ فناوری را جابه‌جا کرده است؛ با بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال، نه‌تنها چهره تعامل انسان و ماشین را دگرگون کرده، بلکه شکافی تازه در نقشه قدرت جهانی گشوده است. عصر نابرابری دیجیتال آغاز شده؛ دورانی که در آن، کشورهایی با زیرساخت و سرمایه فناورانه به سرعت اوج می‌گیرند، و دیگران، در حاشیه‌ی طوفان هوش مصنوعی، تنها نظاره‌گر آینده‌ای خواهند بود که دیگر به‌دستشان رقم نمی‌خورد.

  • رمزگشایی از قدرت اجماع در دنیای دیجیتال

    وقتی اعتماد با الگوریتم نوشته می‌شود:

    رمزگشایی از قدرت اجماع در دنیای دیجیتال

    فناوری بلاک‌چین دیگر صرفاً بستر رمزارزها نیست؛ بلکه به یکی از بنیادهای تحول دیجیتال در جهان امروز بدل شده است. از بانکداری و زنجیره تأمین تا سلامت و انرژی، بلاک‌چین با اتکا بر الگوریتم‌های اجماع خود، شفافیت و اعتماد را جایگزین تمرکزگرایی کرده است. این فناوری که در سال ۲۰۰۸ با ایده ساتوشی ناکاموتو آغاز شد، امروز در حال بازتعریف مفهوم اعتماد، امنیت و مالکیت داده در عصر هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال است.

  • هوشمندی در ایمنی صنعتی

    فولاد مبارکه پیشگام تحول در ارگونومی صنعتی ایران شد:

    هوشمندی در ایمنی صنعتی

    یک تحول نوآورانه در ایمنی صنعتی ایران، مسیر جدیدی برای مدیریت سلامت کارکنان باز کرده است؛ سامانه‌ای هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی که بدون نیاز به تجهیزات پوشیدنی، وضعیت بدنی نیروی انسانی را در لحظه پایش می‌کند، ریسک‌های حرکتی را شناسایی کرده و زمان تحلیل را بیش از ۸۰ درصد کاهش می‌دهد. این اقدام، سلامت و رضایت کارکنان را ارتقا داده، اثربخشی عملیاتی و صرفه‌جویی اقتصادی قابل‌توجهی ایجاد کرده و اکنون فولادمبارکه اصفهان را به الگویی بین‌المللی در مدیریت ایمنی صنعتی تبدیل کرده است.

  • انقلاب هوشمندی در معادن جهان

    معدنکاری ۲۰۲۵ پیوند هوش مصنوعی، پایداری و بهره‌وری جهانی؛

    انقلاب هوشمندی در معادن جهان

    سال ۲۰۲۵ را باید نقطه‌عطف تحول در معدنکاری جهان دانست؛ سالی که فناوری‌های هوش مصنوعی، دوقلوی دیجیتال، کامیون‌های خودران و زیست‌معدنکاری، صنعت را از دل سنت بیرون کشیده و به عصر هوشمندی و پایداری وارد کرده‌اند. اکنون معادن نه‌فقط منبع استخراج، بلکه بستر نوآوری‌اند؛ جایی که ماشین‌ها می‌آموزند، تصمیم می‌گیرند و بدون حضور انسان، آینده بهره‌وری، ایمنی و محیط‌زیست را بازنویسی می‌کنند.

  • رازهای پنهان سرباره‌ها

    پایان حدس و گمان در متالورژی مس با دستاورد جدید پژوهشیِِ:

    رازهای پنهان سرباره‌ها

    محققان دانشگاه کوئینزلند با کشف الگوی توزیع هشت عنصر کلیدی بین سرباره و فلز مس، گام بزرگی در بهینه‌سازی فرایندهای متالورژی برداشته‌اند. این دستاورد علمی که در قالب یک پژوهش بین‌المللی انجام شده، پیش‌بینی دقیق رفتار عناصری همچون سرب، آرسنیک و قلع را در دمای ۱۴۰۰ درجه ممکن ساخته و راه را برای بازیافت کارآمدتر ضایعات الکترونیکی هموار کرده است.

  • انقلاب نانوساختار در فلزات

    کشف ساختار«لانه زنبوری»که هم فولاد را می‌شکند و هم مس را خم می‌کند؛

    انقلاب نانوساختار در فلزات

    برای بیش از یک قرن، مهندسان مواد در برابر دوگانه‌ای سرسخت گرفتار بودند: هرچه فلزی محکم‌تر می‌شد، شکننده‌تر می‌گردید. اکنون اما، فناوری چاپ سه‌بعدی با دقت لیزری، این معادله قدیمی را برهم زده است. پژوهشگران با بهره‌گیری از تکنیک چاپ سه‌بعدی پیشرفته، موفق به خلق یک ریزساختار هوشمند در آلیاژی خاص شده‌اند که باور دیرینه «استحکام در برابر شکنندگی» را باطل می‌کند، این دستاورد انقلابی، راه را برای ساخت نسل جدیدی از قطعات ایمن‌تر و سبک‌تر در صنایع هوافضا، خودروسازی و پزشکی هموار می‌سازد.

  • آلیاژ خستگی‌ناپذیر آینده

    مثلث ناممکن شکست؛

    آلیاژ خستگی‌ناپذیر آینده

    در جهان علم مواد، برخی رؤیاها سال‌ها دست‌نیافتنی به نظر می‌رسیدند؛ از جمله دستیابی هم‌زمان به سه ویژگی «استحکام بالا»، «انعطاف‌پذیری مناسب» و «پایداری درازمدت» در یک فلز. اما گروهی از دانشمندان چینی این مثلث ناممکن را ممکن کرده‌اند. آنان با مهندسی ساختار درونی فولاد در مقیاس نانو، آلیاژی پدید آورده‌اند که هرچه بیشتر تحت فشار قرار گیرد، قوی‌تر می‌شود. این دستاورد، نه‌فقط یک پیشرفت علمی، بلکه تحولی صنعتی و اقتصادی است؛ نقطه عطفی که می‌تواند مفهوم دوام و خستگی مواد را برای همیشه بازتعریف کند.

  • ارتقا اتوماسیون در صنعت فولاد

    یون‌اشتال آلمان توزیع ورق را متحول کرد؛

    ارتقا اتوماسیون در صنعت فولاد

    استقرار سامانه مرتب‌سازی خودکار مرتبط با تجهیزات لیزر فیبری در یون‌اشتال، گامی استراتژیک در حذف فرآیندهای دستی و ارتقای کیفیت یکنواخت در شبکه جهانی این شرکت است.

  • انقلاب سبز یا بار سیاه؟

    یکپارچه‌سازی الگوریتم‌ها، فرآیندهای صنعتی را متحول می‌سازد؛

    انقلاب سبز یا بار سیاه؟

    پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد هوش مصنوعی هیبریدی می‌تواند فرآیندهای پیچیده‌ای مانند WEDM را با دقتی بی‌سابقه پیش‌بینی و بهینه‌سازی کند و افق تازه‌ای برای تولید پایدار بگشاید. اما همین جهش فناورانه با یک تناقض حیاتی روبه‌روست: ردپای زیست‌محیطی روزافزون مدل‌های هوش مصنوعی. آینده‌پژوهان هشدار می‌دهند که اگر طراحی مسئولانه و زیرساخت‌های کم‌مصرف همراه این مسیر نشوند، آنچه به‌عنوان دستاورد صنعتی معرفی می‌شود، می‌تواند به تهدیدی زیست‌محیطی بدل شود.

  • ردپای کربنی الگوریتم‌های پرمصرف

    وقتی مغزهای مصنوعی زمین را گرم می‌کنند؛

    ردپای کربنی الگوریتم‌های پرمصرف

    هوش مصنوعی امروز به‌عنوان موتور نوآوری و پیشرفت جهانی معرفی می‌شود، اما پشت این هیاهو بحرانی پنهان در حال شکل‌گیری است؛ مراکز داده غول‌پیکری که برای آموزش و اجرای مدل‌های زبانی بزرگ میلیون‌ها کیلووات‌ساعت انرژی می‌بلعند و هزاران تُن دی‌اکسیدکربن روانه جو می‌کنند، فناوری‌ای که وعده نجات اقلیم می‌دهد، خود در آستانه تبدیل شدن به بخشی از بحران اقلیمی است.

  • انقلاب اولتراسونیک در معدن

    شکار صداهای پنهان صنعتی حادثه را مهار می‌کند؛

    انقلاب اولتراسونیک در معدن

    صنایع سنگین، از فولادسازی تا معدن‌کاری، سال‌هاست با ریسک‌های مرموزی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ نشت‌های گازی، انفجار گردوغبار یا تخلیه‌های الکتریکی که اغلب دیر تشخیص داده می‌شوند. ربات BATCAM MX با طراحی دوکاناله تصویری–صوتی و بهره‌گیری از هوش مصنوعی، پاسخی نوآورانه به این چالش‌هاست. این فناوری نه‌تنها گامی به سوی ایمنی هوشمندانه‌تر است، بلکه نشان می‌دهد مسیر آینده، از تکیه بر بازرسی انسانی به سمت سامانه‌های خودگردان و تفسیرپذیر تغییر کرده است.

  • انقلاب هسته‌ای در فولادسازی

    زنجیره انرژی هسته‌ای فولاد مرزهای تولید را دگرگون می‌کند؛

    انقلاب هسته‌ای در فولادسازی

    فولاد به‌عنوان زیربنای توسعه صنعتی، به منبعی از انرژی نیاز دارد که هم از نظر پایداری و هم از نظر شدت توان، پاسخگوی فرآیندهای پرمصرف متالورژیکی باشد. انرژی هسته‌ای با ضریب ظرفیت بالای ۹۰ درصد، تولید حرارت در دماهای فراتر از هزار درجه و قابلیت پشتیبانی از الکترولیز با دمای بالا برای تولید هیدروژن سبز، دقیقاً همان زیرساخت فناورانه‌ای است که می‌تواند مسیر فولادسازی را از وابستگی به سوخت‌های فسیلی جدا کند و بنیان «فولاد هسته‌ای» را بنا نهد.

  • تحول میکرومکانیکی در زنجیره فولاد

    معادله هوشمند استحکام و شکل‌پذیری فولادها تعریف می‌شود:

    تحول میکرومکانیکی در زنجیره فولاد

    فناوری نوین در فولادسازی با فولادهای TRIP وارد فصل تازه‌ای شده است؛ آلیاژهایی هوشمند که راز ماندگاری‌شان در پیوند شگفت‌انگیز میان استحکام بالا و شکل‌پذیری خارق‌العاده نهفته است. این فولادها نه‌فقط پاسخی به دغدغه ایمنی خودرو و سازه‌های مقاوم، بلکه نقشه راهی برای آینده صنعت فولاد جهان‌اند؛ جایی که علم میکرومکانیک، از نابجایی‌های ریز بلوری تا تبدیل آستنیت به مارتنسیت، در خدمت ساخت موادی قرار می‌گیرد که همزمان سبک‌تر، ایمن‌تر و پایدارترند.

  • تحول با سرعتی سرسام‌آور

    نروژ، چگونه به بازار اول خودروهای تمام‌برقی جهان تبدیل شد؟

    تحول با سرعتی سرسام‌آور

    پمپ‌بنزین‌ها باید مدل کسب وکارشان را تغییر دهند و تعمیرگاه‌ها هم باید روی تجهیزات جدیدی سرمایه‌گذاری کنند. این تحول با سرعتی سرسام‌آور در حال رخ دادن است. پیشرفت نروژ در این زمینه، برخلاف جاهای دیگر است. با وجود موفقیت نروژ در این زمینه، خودروهای بنزینی همچنان سه خودرو از هر چهار خودروی داخل خیابان‌ها را تشکیل می‌دهند. در مورد خودروهای باربری یا مسافربری، این تحول تازه اول راه است.

  • زیرساخت اینترنت پاشنه آشیل ایران

    شبکه ملی اطلاعات، کارشناسان را نگران کرد؛

    زیرساخت اینترنت پاشنه آشیل ایران

    با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلان، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد توسعه فیبر نوری در ایران با اهداف برنامه هفتم توسعه فاصله زیادی دارد. کارشناسان هشدار می‌دهند این روند کند، شکاف دیجیتال را عمیق‌تر می‌کند.

  • مخالفت با اینترنت طبقاتی شیوه عمل دولت چهاردهم است

    وزیر ارتباطات:

    مخالفت با اینترنت طبقاتی شیوه عمل دولت چهاردهم است

    وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بازنشر توئیت رئیس جمهور در مخالفت صریح و قاطع با اینترنت طبقاتی در شبکه ایکس نوشت: موضع صریح رئیس جمهور محترم در خصوص مخالفت با اینترنت طبقاتی و ‎حق دسترسی همه به اینترنت، در تریبون عمومی و جلسات کاری مبین نظر و شیوه عمل دولت چهاردهم و وزارت ارتباطات در این‌خصوص است.

  • سیاست وزارت ارتباطات اینترنت باز و بدون محدودیت برای مردم است

    معاون وزیر ارتباطات: 

    سیاست وزارت ارتباطات اینترنت باز و بدون محدودیت برای مردم است

    معاون وزیر ارتباطات گفت: سیاست وزارت ارتباطات اینترنت باز و بدون محدودیت برای مردم است و آن را با هدف توسعه کشور دنبال می کنیم.

  • چی نف؛ پروژه‌ای پیشرو در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال کشور

    چی نف؛ پروژه‌ای پیشرو در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال کشور

    مجموعه داده‌های مکانی GNAF اجازه می‌دهند تا سازمان‌های دولتی برای توسعه جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی ابزار تحلیلی دقیق‌تری دراختیار داشته باشند و آنطور که وزیر ارتباطات گفته پیشرفت این پروژه باید هم‌زمان در دو بخش «زیرساخت» (شامل تهیه نقشه و انطباق آن) و «فرآیند» (که بیانگر وظایف دستگاه‌های مختلف است) پیگیری شود.

  • مردم استفاده از تجهیزات هوشمند متصل به اینترنت را به حداقل برسانند

    مردم استفاده از تجهیزات هوشمند متصل به اینترنت را به حداقل برسانند

    فرماندهی امنیت سایبری در اطلاعیه ای تاکید کرد: مردم عزیز حتماً، استفاده از تجهیزات هوشمند متصل به اینترنت را به حداقل رسانده و مراقبت‌های لازم را به عمل آورند.

  • آلیاژ آلومینیوم با ۴۰ درصد استحکام بیشتر ابداع شد

    آلیاژ آلومینیوم با ۴۰ درصد استحکام بیشتر ابداع شد

    محققان نوعی آلیاژ آلومینیوم با استحکام بالاتر و مقاومت بیشتر نسبت به تردی هیدروژنی ابداع کرده‌اند.