اقتصاددان
-
داروی درمان تورم تولید است
تورم، مفهومی است که در زبان مردم به شکل «گرانی» بازتاب پیدا کرده است. این پدیده همواره ناشی از دو عامل کلان است: افزایش تقاضا یا کاهش عرضه. هر جا قیمت‌ها بالا می‌روند، یکی از این عوامل در کار است. به بیان دیگر یا مردم بیش از اندازه تقاضا دارند یا آنکه هزینه تولید افزایش و عرضه کاهش یافته است.
-
خسارت بزرگ در کمین اقتصاد ایران
امروز همه کشورهای حاشیه خلیج فارس نقشه راه مشخصی برای توسعه دارند؛ برنامه‌هایی که اغلب با افق‌هایی چون ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و حتی ۲۰۵۰ طراحی شده‌اند. این کشورها همزمان با تداوم بهره‌برداری از منابع سنتی خود یعنی نفت و گاز، گام‌های بلندی نیز در مسیر تنوع‌بخشی به اقتصاد و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته‌اند یعنی با دو بال سنت و نوگرایی پرواز می‌کنند.
-
زنجیره‌های گمشده
سرمایه‌گذاری نیازمند خوش‌بینی به آینده‌ای باثبات و کم‌ریسک است. بی‌ثباتی‌های داخلی (مدیریتی، سیاستی، تقنینی، سیاسی) و خارجی (تنش‌های منطقه‌ای و جهانی) مانع سرمایه‌گذاری شده و به فرار سرمایه یا فعالیت‌های غیرمولد منجر می‌شود. ایران به دلیل وابستگی به نفت، نیاز بیشتری به روابط باثبات خارجی دارد. دعوت از سرمایه‌گذاری خارجی بدون اصلاح ساختارهای ناکارآمد داخلی و حفظ سرمایه‌های موجود، غیرمنطقی است. همچنین، تکمیل زنجیره‌های صنایع بزرگ برای بهره‌مندی از ارزش افزوده و اشتغال ضروری است.
-
چرا دستیابی به عدالت اقتصادی، منوط به اصلاح سیاست‌های مالی است؟
تورم و عدالت
تورم و سیاست‌های پولی و مالی، تأثیر مستقیم و غیرمستقیمی بر عدالت اجتماعی دارند. در کشور ما، بسیاری از سیاست‌هایی که به نام حمایت از اقشار ضعیف اجرا شده، در عمل موجب افزایش فشار اقتصادی بر همین اقشار شده‌اند. بدون نظارت دقیق بر نحوه تخصیص تسهیلات، جلوگیری از توزیع ناعادلانه منابع و اصلاح سیاست‌های تورمی، نمی‌توان انتظار داشت که اقشار ضعیف جامعه از فشارهای اقتصادی رهایی یابند.
-
چالش‌های تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران چیست؟
زوال سرمایه
تشکیل سرمایه به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن دارایی‌های سرمایه‌ای جدید در کشور ایجاد می‌شوند. این دارایی‌ها شامل ماشین‌آلات، تجهیزات، زیرساخت‌ها، ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و سایر ابزارهای تولیدی هستند که به افزایش ظرفیت تولیدی اقتصاد کمک می‌کنند. تشکیل سرمایه، باعث رشد اقتصادی پایدار، افزایش بهره‌وری، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید شده و به مهار تورم کمک می‌کند.
-
بحران ارزی و چالش‌های اقتصادی
با تشدید تحریم‌ها، ایران با چالش‌هایی مواجه خواهد شد، اما این مشکلات به شدت سال ۹۷ نخواهد بود. ممکن است میزان صادرات کاهش یابد و دسترسی به ارز محدودتر شود، که در نتیجه فشار بیشتری بر اقتصاد کشور و معیشت مردم وارد خواهد کرد.
-
چالش‌های حکمرانی مبتنی بر نفتی
در سال‌های اخیر، فرآیند بودجه‌ریزی در ایران پیچیده‌تر شده و مشکلات مالی دولت افزایش یافته است. از سال ۱۳۸۰ تاکنون، سهم مالیات‌ها از هزینه‌های جاری به حدود ۴۹ درصد رسیده و باقی هزینه‌ها از طریق فروش نفت تأمین شده است. این روند در سال ۱۳۹۱، همزمان با کاهش ۵۰ درصدی فروش نفت به دلیل تحریم‌ها، دولت را مجبور کرد برای جبران کسری بودجه از روش‌هایی مانند فروش شرکت‌های دولتی، برداشت از صندوق توسعه ملی و انتشار اوراق استفاده کند.
-
تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیک در سیستم مالی
شواهد متناقضی در مورد ابعاد واقعی تکه‌تکه شدن سیستم مالی بین‌المللی در نتیجه تحولات ژئوپلیتیک وجود دارد. براساس بررسی جریان‌های سرمایه بین‌المللی در سال ۲۰۲۲، یک اقتصاددان هیأت فدرال‌رزرو هیچ نشانه‌ای از کاهش خرید اوراق بهادار ایالات متحده توسط اقتصادهای بازارهای نوظهور - از جمله چین، خاورمیانه و هند- نیافت.
-
کار بانک‌ها بنگاه‌سازی نیست
در جهان شرکت‌های سرمایه‌گذاری با خلق پول بنگاه‌داری نمی‌کنند؛ اما در ایران، بانک‌ها با جذب سپرده‌های مردم از یکسو به‌علاوه خلق پول از طرف دیگر، بنگاه‌داری می‌کنند که بسیار بسیار خطرناک است. در واقع در اقتصاد ایران، شرکت سرمایه‌گذاری ایجاد کرده‌ایم و نام آن را بانک گذاشته‌ایم!
-
ناتوانی بنگاه‌ها در تامین سرمایه در گردش
بررسی اقتصاد ایران نشان می‌دهد یک‌سوم از اندازه کلی تولید زیر ظرفیت توسط بنگاه‌های تولیدی، ریشه در بحران ناتوانی بنگاه‌های تولیدی در تأمین سرمایه در گردش‌شان است؛ چراکه با بالا رفتن نرخ بهره در بازار رسمی پول، این نرخ در بازار غیررسمی به صورت تصاعدی جهش پیدا می‌کند و ضمن اینکه برآوردهایی که رسماً بانک مرکزی در دوره احمدی‌نژاد منتشر کرده، نشان می‌دهد سه‌چهارم نیازهای مالی بنگاه‌های تولیدی برای سرمایه در گردش‌شان از بازار غیررسمی پول تأمین می‌شود. هر کدام از این مسائل، از نظر دینی، عدالت اجتماعی و اقتصاد ملی چه دلالت‌ها و پیامدهایی دارد.
-
گسست بخش پولی
یکی از ابزارهای مهم سیاست پولی که بر سایر بخش‌های اقتصادی تأثیر بسزایی دارد، نرخ سود بانکی است. در واقع این متغیر کلیدی اقتصادی برای تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی و کسب و کارها اهمیت بسزایی دارد. البته در ادبیات جهانی از این متغیر به عنوان ابزاری برای مهار تورم استفاده می‌شود، به طوری که مشاهده شد طی سال‌های اخیر بانک‌های مرکزی کشورهای اروپایی و آمریکا از این ابزار برای کنترل تورم استفاده و با یک برنامه مشخص تلاش کردند تورم ایجاد شده را به مسیر تورم بلندمدت و هدف‌گذاری شده برگردانند. توفیق بانک‌های مرکزی جهان در استفاده از این ابزار نیز کاملاً روشن و مشخص بود.
-
کتمان ناکارآمدی‌ها
اگر اندکی از اقتصاد و ساختارهای اقتصادی شناختی داشته باشند حتماً متوجه می‌شوند که نه تنها بورس، بلکه کل شاخص‌های اقتصادی این روزها به شدت به مساله تحریم‌ها گره خورده است. هر چند همه مشکلات اقتصادی به تحریم‌ها بازنمی‌گردد، اما در شرایط فعلی با برداشتن تحریم‌ها بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد، هر چند تفکر برخی‌ها به شکلی است که متأسفانه حتی با برداشتن تحریم‌ها هم باز نمی‌توان به حل مشکلات اقتصادی امیدی داشت.
-
راه حل ناترازی
این روزها همه درباره اصلاح ساختاری حامل‌های انرژی به ویژه برق و نیز بنزین صحبت می‌کنند. با این دست فرمان که جلو برویم، نه تنها تولید را باید تعطیل کنیم، حتی ممکن است مردم بنزین گیرشان نیاید تا ماشین خود را از خانه بیرون آورند و حتی ممکن است نتوانند تابستان کولرهای خود و زمستان وسایل گرمایش خود را روشن کنند. کارخانه‌ای که فقط ۸ماه سال تولید کند چطور می‌تواند حقوق کارگرش را بدهد؟
-
محدودیت حتی در خدمات دیجیتال
به لطف ظهور فناوری دیجیتال، خدمات می‌توانند راحت‌تر از مرزها عبور کنند. خدمات ارائه‌شده به صورت دیجیتالی، از جمله حسابداری، طراحی و خدمات رسانه‌ای، پس از رشد ۸ درصدی سالانه در دو دهه گذشته در حال حاضر ۵۴ درصد از تجارت خدمات را به خود اختصاص داده‌اند.