-
صنعت فولاد در اقتصاد چرخشی پیشگام شد
تبدیل پسماند به محصول در فولاد مبارکه
در جهانی که صنعت فولاد به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین صنایع منابع و انرژی شناخته می‌شود، گذار به سمت تولید پاک و پایداری محیط‌زیستی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک است. فولاد مبارکه با اجرای پروژه «بازیابی ۲۵ هزار تن پسماند با فناوری نانو»، عملاً پرچمدار تحول سبز در صنعت فولاد ایران شده و الگویی بومی از اقتصاد چرخشی ارائه کرده است.
-
تنش تجاری پکن و واشنگتن، زنجیره فولاد را تحت فشار قرار داده است؛
نبض فولاد جهانی در دستان چین
در حالی‌که بازار جهانی فولاد درگیر موجی از ابهامات سیاسی و اقتصادی است، نگاه تحلیلگران به پکن دوخته شده تا نتیجه نشست حزب کمونیست چین و برنامه پنج‌ساله جدید این کشور مسیر آینده صنعت فولاد را روشن کند. همزمان، تشدید جنگ تجاری میان چین و آمریکا، سرمایه‌گذاری میلیاردی واشنگتن و کانبرا در معادن عناصر کمیاب و تداوم تنش‌های ژئوپلیتیکی در روسیه و اوکراین، فضای پرنوسانی را در بازارهای جهانی رقم زده است؛ فضایی که تا روشن شدن سیاست‌های اقتصادی چین، همچنان بر مدار انتظار می‌چرخد.
-
وقتی اعتماد با الگوریتم نوشته می‌شود:
رمزگشایی از قدرت اجماع در دنیای دیجیتال
فناوری بلاک‌چین دیگر صرفاً بستر رمزارزها نیست؛ بلکه به یکی از بنیادهای تحول دیجیتال در جهان امروز بدل شده است. از بانکداری و زنجیره تأمین تا سلامت و انرژی، بلاک‌چین با اتکا بر الگوریتم‌های اجماع خود، شفافیت و اعتماد را جایگزین تمرکزگرایی کرده است. این فناوری که در سال ۲۰۰۸ با ایده ساتوشی ناکاموتو آغاز شد، امروز در حال بازتعریف مفهوم اعتماد، امنیت و مالکیت داده در عصر هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال است.
-
بازخوانی صادرات معدنی ایران در روزهای سخت تحریم؛
معدن در آینه روز ملی صادرات
در روز ملی صادرات، معدن ایران جلوه‌ای از پایداری و نوآوری اقتصادی است. تحریم‌ها مسیر تجارت جهانی را دشوار کردند، اما ایران با تمرکز بر بازارهای آسیایی و بومی‌سازی فناوری، صادرات معدنی را به ۶.۳ میلیارد دلار رسانده است. ترکیه، هند، چین و عمان، مشتریان وفادار ایران، ستون‌های تراز مثبت غیرنفتی کشور شده‌اند. تا نیمه نخست ۱۴۰۴، صادرات ایران به ۱۸ کشور گسترش یافته، در حالی که در ۱۳۹۷ تنها ۱۱ کشور در مدار صادرات فعال بودند.
-
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی شد
مسیر تقویت دانشگاه از کانال پیشرانان
تصویر هشداردهنده مرکز پژوهش‌های مجلس از شکاف عظیم بین «تولید علم» و «ثروت‌آفرینی» در ایران، دیگر یک هشدار نظری نیست، بلکه یک اخطار امنیتی-اقتصادی است. با این حال، در دل این بحران، نشانه‌های امیدواری نیز هویداست. اقدام استراتژیک گروه فولاد مبارکه برای سرمایه‌گذاری ۵ هزار میلیارد تومانی در تحقیق و توسعه با بهره‌گیری از «قانون جهش تولید دانش‌بنیان»، الگویی عملی ارائه می‌دهد: نجات اقتصاد دانش‌بنیان از انزوای آکادمیک، در گروی تبدیل بنگاه‌های بزرگ به «سفارش‌دهندگان فعال» به دانشگاه‌هاست. این حرکت، مسیر واقعی گذر از اقتصاد مقاله‌محور به اقتصاد نوآوری‌محور را نشان می‌دهد.
-
اعتماد بین‌المللی به عملکرد زیست‌محیطی فولادمبارکه؛
گواهی جهانی برای فولاد سبز ایران
صنعت فولاد جهان در تقاطع نوآوری و پایداری ایستاده است؛ جایی که کاهش ضایعات، بهره‌وری انرژی و مدیریت دقیق انتشار کربن دیگر انتخاب نیست، بلکه شرط بقاست. برنامه اقدام اقلیمی انجمن جهانی فولاد، معیار بین‌المللی سنجش شدت انتشار CO₂ را تعیین کرده و شرکت‌ها را مجبور به شفافیت و گزارش‌دهی می‌کند. در این میان، فولاد مبارکه با ۱۵ سال حضور مستمر، نمونه‌ای نادر از همگرایی بین رشد صنعتی، شفافیت داده و پایداری عملیاتی در سطح جهانی است.
-
دولت چگونه می‌تواند مسیر نوآوری را در بنگاه‌های بزرگ تسهیل کند؟
رشد مبتنی بر تخریب خلاق
تخریب خلاق، فرآیند ریزش و رویش در یک اقتصاد آزاد و سالم است که باید دائماً اتفاق بیفتد. شرکت‌های کارآمدتر جای شرکت‌های ناکارآمد و ضعیف را بگیرند تا بهترین خدمات با کمترین قیمت در اختیار مصرف‌کنندگان قرار بگیرد. بسیاری معتقدند، دولت باید جلوی ورشکستگی و شکست کسب‌وکارها را بگیرد، اما شومپیتر تاکید دارد که حمایت دولت به بهای از بین رفتن نوآوری و رقابت در اقتصاد است.
-
چگونه نوآوری و پذیرش تغییر، موتور رشد بنگاه‌ها را روشن نگه می‌دارد؟
نوبل اقتصاد به نظریه تخریب خلاق
جایزهٔ نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ به صورت مشترک به دو دیدگاه اعطا شد که دو قطعه از یک پازل نظری را توصیف کرد، این دو باهم چگونگی پیدایش و دوام رشد مدرن را توضیح می‌دهند. جایزه نوبل به پاس دستاوردهایی که نشان می‌دهد رشد پایدار اقتصادی از پیوند دانش سودمند، توان اجرایی بنگاه‌ها و چرخهٔ نوآوری، یعنی همان تخریب خلاق حاصل می‌شود. این پیام برای بنگاه‌ها روشن است: سرمایه‌گذاری در دانش پایه، ارتقای توان عملیاتی و مدیریت رقابت، شرط بقا و پیشتازی در رقابت جهانی است.
-
آیا منطقه منا، آماده صادرات محصولات نوآورانه و راه‌حل‌های پایدار می‌شود؟
کمربند خورشید
صنایع فولاد و هیدروژن خاورمیانه و شمال آفریقا آماده ایفای نقشی کلیدی در گذار جهانی به سمت صنایع پایدار هستند. با گذار به سمت اقتصادی سبز و پایدار، ارزش بازار فولاد و هیدروژن سبز نیز به صورت چشمگیری افزایش خواهد یافت و کشورهایی که خود را مهیای این گذار سبز کرده‌اند، منافع اقتصادی زیادی به دست خواهند آورد. این نوشتار به بررسی آینده صنعت فولاد کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می‌پردازد.
-
کارشناس حوزه آب و محیط زیست در گفتگو با ایراسین مطرح می‌کند؛
فشار اقلیم بر منابع حیاتی ایران
بحران کم‌آبی در ایران به‌دلیل تغییرات اقلیمی، کاهش بارش‌ها و مدیریت ناکارآمد منابع آب به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها تبدیل شده است. بخش کشاورزی با مصرف ۹۰ درصد آب، بیشترین فشار را وارد می‌کند و استفاده از روش‌های سنتی و الگوی کشت نامناسب بحران را تشدید کرده است. صنایع و بخش خانگی نیز نیازمند بهینه‌سازی مصرف و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بازچرخانی هستند. اصلاح الگوی کشت، اجرای دقیق قوانین و فرهنگ‌سازی مصرف آب از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این بحران است.
-
چگونه صنایع بزرگ آموزش عالی را ارتقا می‌دهند؟
از کلاس تا کارخانه؛ تجربه پادشکنندگی علمی
در جهان امروز، بنگاه‌های اقتصادی تنها تولیدکننده کالا نیستند؛ آنها به دانشگاه‌هایی زنده تبدیل شده‌اند که در آن، دانش نظری با تجربه عملی پیوند می‌خورد. اینجاست که «پادشکنندگی علمی» معنا می‌یابد؛ توانایی آزمودن ایده‌ها در میدان عمل و زایش خلاقیت از دل چالش‌ها. فولاد مبارکه با مرکز نوآوری و شتاب‌دهی تحول دیجیتال، نمونه‌ای درخشان از این هم‌افزایی میان صنعت و دانشگاه در ایران است؛ جایی که آینده مهندسی و آموزش در هم تنیده می‌شود.
-
قوانین تکنولوژی جهان، چگونه نوشته می‌شود؟
دیگ جوشان
دولت‌ها مدت‌هاست ارزش تعیین استانداردها را درک کرده‌اند. روزگاری بریتانیا و آلمان بر سر ویژگی‌های تلگراف با هم رقابت می‌کردند. اما امروز، نبرد بر سر تعیین استانداردها بین چین و غرب در جریان است. آینده تکنولوژی، از ارتباطات بی‌سیم گرفته تا محاسبات کوانتومی و هوش‌مصنوعی در معرض یک تغییر بزرگ قرار گرفته است. اما قوانین تکنولوژی جهان، چگونه و در کدام کشور نوشته می‌شود؟
-
استخراج از بستر اقیانوس؛ راهی به سوی آینده‌ای سبز است یا آغاز فاجعه‌ای زیست‌محیطی؟
گردبادی زیر آب
جهان به سمت انرژی‌های پاک حرکت می‌کند و نیاز به فلزات کمیاب مثل کبالت، نیکل و منگنز سر به فلک کشیده است. در این میان، گره‌های معدنی کف اقیانوس به‌عنوان جایگزینی جذاب مطرح شده‌اند: منابعی بکر که بدون نیاز به تخریب جنگل‌ها یا کار کودکان، می‌توانند نیازهای فناوری‌های سبز را تأمین کنند. اما حتی اگر تمام موانع موجود برطرف شوند، آیا می‌توان آینده سبز را با به خطر انداختن ناشناخته‌ترین اکوسیستم‌های زمین ایجاد کرد؟
-
پسماندهایی که ثروت شدند
کیمیاگری صنعتی در فولاد مبارکه
آزمون واقعی یک غول صنعتی قرن بیست و یکمی، نه فقط در چیزی است که تولید می‌کند، بلکه در چیزی است که از هدر رفتن آن جلوگیری می‌کند. فولاد مبارکه ایران، با یک سرمایه‌گذاری ۱۹۰ میلیارد تومانی در کیمیاگری پیشرفته، در حال پذیرش این منطق است. به‌کارگیری مجموعه‌ای از فناوری‌های نانو، از نانو-کاتالیست‌ها گرفته تا فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته، برای تبدیل لجن روغنی و به شدت آلاینده به هماتیت با خلوص بالا. این نمونه‌ای بارز از اقتصاد چرخشی در عمل است. حرکتی که همزمان یک معضل پرهزینه دفن پسماند را حل کرده و یک جریان درآمدی جدید و سودآور خلق می‌کند.
-
چگونه تعارضات سیاستی، تولید گالوانیزه را به چالش کشید؟
تله سیاست‌گذاری در بازار ورق گالوانیزه
صنعت ورق گالوانیزه، می‌توانست ستاره تولید ایران باشد؛ صنعتی که با محصولات با ارزش افزوده بالا، واردات را محدود و نیازهای حیاتی کشور را تأمین می‌کند. اما امروز داستان کاملاً متفاوت است و تولیدکنندگان به‌تدریج در مسیر زیان حرکت می‌کنند. مقصر نه تحریم‌های خارجی و نه فناوری ناکارآمد، بلکه سیاست‌های داخلی‌اند: کنترل‌های قیمتی که هزینه‌های سرسام‌آور مواد اولیه مانند «روی» را نادیده می‌گیرد، سیاست‌های ارزی که صادرات رسمی را کم‌بازده می‌کند و زمین بازی را برای دلالان باز می‌گذارد.
-
اکونومیست گزارش داد:
بحران بدهی در راه است
اکونومیست در گزارش ویژه‌ای با عنوان «بحران بدهی در راه است» می‌نویسد: دولت‌های ثروتمند جهان در حالی با سرعتی بی‌سابقه به وام‌گیری ادامه می‌دهند که نظم مالی پساجنگ جهانی دوم در حال فروپاشی است. از آمریکا تا فرانسه، سیاستمداران تنها وعده می‌دهند؛ اما حساب پس نمی‌دهند. وقتی تورم بازگردد و نرخ بهره بالا بماند، هیچ اقتصادی، حتی غنی‌ترین‌شان، در امان نخواهد بود.
-
چرا تدوین استراتژی صنعتی در تقابل با سیاست رقابت قرار ندارد؟
تنظیم‌گری در سیاست‌های صنعتی
دیدگاه سنتی تمایل دارد، سیاست صنعتی و سیاست رقابت را در تقابل با یکدیگر قرار دهد. با وجود این، بسیاری معتقدند، می‌توان آنها را با هم آشتی داد و به‌عنوان مکمل یکدیگر در نظر گرفت. مشکلات اقتصادی کنونی جهان همچون تغییرات آب و هوایی و رشد اندک بهره‌وری، مجموعه‌ای از چالش‌ها را ارائه می‌دهد که نیازمند طراحی استراتژی صنعتی و مداخله صحیح دولت برای طراحی این سیاست‌ها است. بنابراین مهم است که علاوه بر درک نقایص رویکردی دولت‌ها، دلایل اساسی شکست‌های مکرر در اجرای استراتژی‌های صنعتی را بررسی کنیم.
-
عدم توجه به ESG چگونه مانع توسعه معادن در آمریکای لاتین شد؟
سبز در برابر قهوه‌ای
آمریکای لاتین، نقش بسیار مهمی در استخراج و فرآوری مواد معدنی دارد و در بلندمدت می‌تواند تأمین‌کننده قابل اتکای مواد معدنی مورد نیاز برای تحول جهانی انرژی باشد. آمریکای لاتین مسئول تولید ۴۰ درصد مس و ۳۵ درصد لیتیوم دنیاست و پتانسیل قابل توجهی در تولید گرافیت، نیکل، منگنز و عناصر خاکی کمیاب دارد. با تمام این‌ها، عدم مزیت‌سازی از پروژه‌های معدنی برای مردم محلی، مشکلاتی برای توسعه معادن ایجاد کرده است.
-
چگونه پایان خط تولید به نقطه آغاز تبدیل شد؟
از اقتصاد چرخشی تا اکولوژی صنعتی
در صنعتی که روزگاری «پسماند» را پایان خط تولید می‌دانست، فولاد مبارکه نقطه پایان را به نقطه آغاز تبدیل کرد. جایی که انباشت میلیون‌ها تن سرباره، نه به عنوان باری بر دوش توسعه، بلکه به‌مثابه منبعی برای خلق ارزش دوباره دیده شد. این شرکت با عبور از منطق اقتصاد خطی و ورود به قلمرو «اقتصاد چرخشی»، فلسفه تولید را بازتعریف کرده است. در این نگاه تازه، هیچ ماده‌ای بی‌ارزش نیست، هیچ ضایعه‌ای حذف نمی‌شود، و هیچ چالشی بدون فرصت رها نمی‌ماند. این همان نقطه عطفی است که صنعت فولاد ایران را از مدیریت زباله، به مدیریت اکوسیستم صنعتی ارتقا داده است.
-
اقتصاد چرخشی، مصرف آب صنعت فولاد را بهینه‌تر کرد:
راندمان همه‌جانبه فولادمبارکه
فولاد مبارکه با اتخاذ رویکرد بهره‌وری چندبُعدی و اجرای اقتصاد چرخشی آب توانسته رکود مصرف بهینه خود را در رتبه‌های نخست جهانی تثبیت کند. این شرکت در قبال برداشت محدود خود از منابع آب شیرین، با یک سرمایه‌گذاری استراتژیک و بلندمدت، نه تنها مصرف خود را به حداقل رسانده، بلکه با تبدیل پساب به یک منبع پایدار، الگویی از اقتصاد چرخشی را به نمایش گذاشته است که اثرات اجتماعی آن برای شهرهای اطراف مجتمع نیز کاملاً پایدار است.
-
رشد در آمریکا و ترکیه، رکود در چین و اروپا؛
نوسان جهانی در بازار قراضه فولاد
در حالی‌که ترکیه و آمریکا با رشد قیمت قراضه فولاد به بالاترین سطح شش‌ماهه رسیده‌اند، بازارهای چین و اتحادیه اروپا زیر فشار ضعف تقاضای فولاد قرار دارند. اکتبر برای بازار جهانی قراضه، ماهی از تضادهای قیمتی بود؛ جایی که روندهای صعودی و نزولی همزمان در چهار قطب اصلی صنعت فولاد رقم خوردند.
-
صربستان از اتحادیه اروپا معافیت کامل از تعرفه‌های فولاد را مطالبه می‌کند؛
آزمون وفاداری اروپا در میدان فولاد
دولت صربستان در آستانه آغاز یک اقدام رسمی دیپلماتیک قرار دارد تا از کمیسیون اروپا، معافیت کامل از تمدید تعرفه‌ها و سهمیه‌های حفاظتی فولاد را درخواست کند. اقدامی که نه تنها بُعد اقتصادی بلکه ماهیتی سیاسی و راهبردی دارد. بلگراد این مطالبه را در چارچوب هم‌سویی خود با سیاست خارجی و امنیتی اروپا طرح کرده و در حکم آزمایشی برای صداقت اتحادیه در تحقق وعده‌های گسترش و همگرایی منطقه‌ای است.
-
صنایع معدنی، بذر ایجاد صنعت سبز ایرانی را کاشتند؛
هم‌زیستی با جامعه؛ ماموریت بنگاه‌ها
در عصر سلطه شاخص‌های ESG، بنگاه‌هایی که به‌جای «استخراج بیشتر» بر «تولید پاک‌تر» تمرکز کرده‌اند، نه‌تنها ریسک‌های خود را کاهش داده‌اند، بلکه در صف نخست رهبران آینده ایستاده‌اند. اکنون این موج جهانی به ایران نیز رسیده است؛ جایی که فولاد مبارکه و چادرملو، از پروژه‌های محیط‌زیستی فراتر رفته و بذر شکل‌گیری صنعت سبز ایرانی را کاشته‌اند؛ مسیری که دیگر انتخاب نیست، بلکه شرط بقا و رهبری در اقتصاد فرداست.
-
تجربه چین در تربیت نیروی متخصص، چه راهی را نشان می‌دهد؟
شکاف مهارت
هر سال میلیون‌ها فارغ‌التحصیل چینی با مدرک دانشگاهی وارد بازار کار می‌شوند، اما بسیاری شغل مناسبی پیدا نمی‌کنند و به مشاغل کم‌درآمد روی می‌آورند. در مقابل، ده‌ها میلیون فرصت شغلی در صنایع و فناوری به دلیل کمبود نیروی متخصص خالی می‌ماند. دولت چین با تاکید بر آموزش فنی و حرفه‌ای و ارتقای جایگاه آن تلاش می‌کند این شکاف را پر کند، اما نگرش سنتی خانواده‌ها و ساختار نظام آموزشی، مانع تغییر سریع شده است.
-
نیروی کار پنهان
داستان هوش مصنوعی، داستان انسان‌هایی است که در سایه ماشین‌ها کار می‌کنند. از راجش در هوبلی هند گرفته تا کریستال در میشیگان آمریکا، این کارگران گمنام هستند که به فناوری جان می‌دهند. اما همان‌طور که فی لی می‌گوید: پرورش یک مدل هوش مصنوعی، مثل پرورش یک کودک است. زمان می‌برد، و بدون انسان‌ها، این کودک هرگز بزرگ نخواهد شد.
-
در عصر بی‌ثباتی‌ها، آیا غول‌های فولاد اروپا دوام می‌آورند؟
تحول کوره‌ها
سال ۲۰۲۴ برای صنعت فولاد اروپا سالی پرنوسان بود؛ جایی که غول‌هایی مانند آرسلورمیتال، تیسن‌کروپ و توسیالی هلدینگ در میان فشارهای ژئوپلیتیک، تورم، الزامات کربنی و رقابت منطقه‌ای، مسیرهایی متفاوت پیمودند. در حالی‌که برخی شرکت‌ها با کاهش تولید روبه‌رو شدند، ترکیه با جهش تولید جایگاه خود را تثبیت کرد. مسیر سال ۲۰۲۵ نیز پرچالش اما امیدوارکننده است؛ با تمرکز بر فولاد سبز، تثبیت انرژی و بازگشت ساخت‌وساز، بازیگران بزرگ در حال بازتعریف موقعیت خود هستند.
-
موج جدید گرانی در بازار فولاد اروپا؛
آرسلورمیتال قیمت ورق گرم را به۶۵۰ یورو رساند
در پی اعمال تعرفه‌های ضددامپینگ جدید از سوی اتحادیه اروپا، شرکت آرسلورمیتال نرخ ورق گرم را برای تحویل دسامبر تا ۶۳۰ یورو و برای ژانویه تا ۶۵۰ یورو در هر تن افزایش داد؛ اقدامی که نشانه تغییر مسیر بازار و آغاز دوره‌ای تازه از رشد قیمت‌ها در صنعت فولاد اروپا است.
-
ارزیابی برنامه توسعه عمان چه آینده‌ای را برای این کشور ترسیم می‌کند؟
عمان ۲۰۴۰
عمان در برنامه ۲۰۴۰ خود که سندی منطبق بر واقعیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این کشور است در پی این است تا با ابزار اقتصاد بتواند قدرت خود را به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای مسجل و به عنوان یک بازیگر فرامنطقه‌ای تقویت بخشد؛ رویکردی مهم که برای ارزیابی شایسته آن نباید از نقش رقبای منطقه‌ای این کشور همچون امارات متحده عربی و عربستان سعودی غافل شد. نگارنده در این یادداشت بر آن است تا به این پرسش، پاسخ دهد.
-
رقابت دو مسیر صنعتی
بازار جهانی کشتی‌سازی وارد فاز تازه‌ای شده است؛ جایی که کمیت جای خود را به کیفیت می‌دهد و رقابت نه بر سر تعداد بدنه‌ها، بلکه بر سر فناوری، طراحی و ارزش افزوده شکل می‌گیرد. طبق داده‌های جدید کلارکسون، در سپتامبر ۲۰۲۵ سفارش‌های ساخت کشتی در جهان ۴۴ درصد کاهش یافت، اما چین با تکیه بر مقیاس تولید و کره با تمرکز بر کشتی‌های پیشرفته، صحنه رقابت را به دو مسیر متفاوت تقسیم کرده‌اند. این دگرگونی تنها به صنعت کشتی‌سازی محدود نیست؛ نشانه‌ای از تغییر ژرف در زنجیره جهانی فولادهای خاص، قطعات پیچیده و فناوری‌های مهندسی است ـ مسیری که آینده این صنعت را نه قیمت، بلکه نوآوری و مهارت تعیین خواهد کرد
-
موج جدید محدودیت‌های جهانی علیه فولاد چین شکل گرفت؛
۶۲ کشور در مقابل صادرات فولاد چین
جهان در حال واکنش به سیطره فولاد ارزان چین است، از ابتدای اکتبر ۲۰۲۵ تاکنون ۶۲ کشور مقرراتی برای محدود کردن واردات فولاد چینی وضع کرده‌اند. این تصمیم‌ها در پاسخ به یارانه‌های دولتی گسترده‌ای است که رقابت جهانی را برهم زده و بازار فولاد را به سمت بی‌ثباتی سوق داده‌اند.