-
آیا سرمایهگذاری صنایع در حوزه انرژی، این بنگاهها را از رسالت اصلی خود دور میکند؟
چالش چند وجهی
ناترازی انرژی که به معنای عدم تعادل مزمن و نگران کننده بین عرضه و تقاضای انرژی است، تاثیرات عمیق و مخربی بر بهرهوری و رشد اقتصادی یک کشور دارد. در این میان، سرمایهگذاری صنایع در حوزه تامین انرژی راهکاری است که برخی صنایع آن رامدنظر قرار داده و در این مسیر گام نهادهاند. اما آیا سپردن سرمایهگذاری در حوزه بسیار تخصصی انرژی به صنایع دیگر، این بنگاهها را از رسالت اصلی خود دور میکند؟ گزارش ذیل، با ذکر مصادیق به تجربیات جهانی برخی چالشها، از سرمایهگذاری صنایع در انرژی میپردازد.
-
بررسی تولید ورق پوششدار Zam در فولاد تاراز؛
مقاومت در برابر خوردگی
شرکت فولاد تاراز یکی از پیشروترین تولیدکنندگان ورقهای گالوانیزه در ایران به شمار میآید. این شرکت با استفاده از زیرساختهای فعلی، با اعمال تغییرات و اضافاتی توانایی تولید ورقهای پوششدار Zam را نیز دارد. ویژگیهای مناسب خط، زیرساختها و به ویژه تغییراتی که میتوان در سیستمهای تولید ایجاد کرد، به این شرکت این امکان را میدهد که به تولید این محصول ثانوی بپردازد.
-
آینده سوریه از دریچه تحلیل شورای آتلانتیک، اندیشکده چتمهاوس و مدرسه اقتصاد لندن
آوردگاه اقتصاد
هرچند سوریه همچنان تحت مجموعهای از تحریمهای بینالمللی قرار دارد و این تحریمها بخشهای کلیدی اقتصاد، از جمله مالی، نفت و ارتباطات را هدف قرار میدهند، اما این وضعیت، به نفع تولیدکنندگان، صاحبان سرمایه و گروههایی است که با دقت و سرعت، پتانسیلهای اقتصادی این کشور را در نظر گرفتهاند. گزارش حاضر، تلفیقی از دیدگاههای اندیشکدههای برجسته جهان از جمله چتمهاوس، شورای آتلانتیک و مدرسه اقتصاد لندن در مورد سوریه است که میتواند به درک دقیقتری از آنچه پیشرو است و تأثیری که نظام سیاسی جدید سوریه ممکن است بر منطقه بگذارد کمک کند. کاری که ایران یک دهه فرصت داشت انجام بدهد و نداد.
-
تجربه جهانی، چه درسی برای خروج ایران از ناترازی انرژی دارد؟
ناترازی ناترازیها
صنعت کشور، این روزها در شرایط پیچیدهای به سر میبرد. از یکسو با چالشهای ساختاری همچون ناترازی در تولید و مصرف انرژی مواجه شده و از سوی دیگر در بند مشکلات مالی شدید و عدمتنوع در سبد تولید مواجه است و محدودیتهای بودجهای و تحریمها، راههای برونرفت از این وضعیت را دشوارتر میکند. اما راه خروج از این شرایط چیست؟ و چگونه میتوان بر عمیقترین ناترازیها فایق آمد؟.
-
چرا معادن ایران باید به سمت انرژیهای نوین حرکت کنند؟
پایان عصر انرژی ارزان
انرژی مورد استفاده در معادن جهان ترکیبی از انرژیهای فسیلی (زغالسنگ، فرآوردههای نفتی و گاز) و انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی است. اما در ایران، بیش از ۴۰ درصد مصرف انرژی معادن به سوخت گازوئیل برای تجهیزات لودر و کامیون اختصاص دارد. حدود ۱۶ درصد از نفت کوره و حدود ۲۰ درصد از برق استفاده میشود. میزان مصرف گاز در معادن ایران تقریباً ناچیز است و میزان مصرف برق نیز در مقایسه با سطح جهانی بسیار پایین است. در سطح جهانی، نوآوریهای متعددی در زمینه مدیریت انرژی معادن در حال اجراست که میتواند الگویی برای بهینهسازی مصرف انرژی در معادن ایران باشد.
-
سرمایهگذاری صنایع بزرگ در حوزه انرژی چه راهی را به ما نشان میدهد؟
فراتر از تولید
در این مقاله، نمونههای موفق سرمایهگذاری صنایع بزرگ فولاد و معدن در حوزه تأمین انرژی بررسی میشود. این سرمایهگذاریها نهتنها به کاهش هزینههای تولید و افزایش بهرهوری این صنایع کمک کرده، بلکه در توسعه پایدار و امنیت انرژی کشورهای مختلف نیز نقشآفرینی کردهاند. این تحقیق با تاکید بر رویکردهای نوآورانه و فناوریهای پیشرفته، تجارب کشورهای پیشرو در این زمینه را تحلیل میکند.
-
صنایع بزرگ چرا برای تأمین انرژی کشور به میدان آمدند؟
قفل توسعه
امروزه تأمین پایدار انرژی به قفل توسعه صنعت کشور تبدیل شده و افزایش قابل توجه هزینههای آن از چالشهای اساسی صنایع بزرگی مانند فولاد به شمار میرود. در واقع آنچه پیش آمده، باعث شده تا صنایع بزرگ کشور با وجود تمام سرمایهگذاریهای عظیم خود، تنها برای چند ماه از سال امکان فعالیت داشته باشند و این امر غیراقتصادی بودن بسیاری از طرحها توسعه را باعث شده است. اما صنایع بزرگ، چه سهمی از مصرف آب، برق و گاز را دارند؟ و چگونه شد که برای تأمین انرژی کشور به میدان آمدند؟
-
آیا هدایت سرمایههای معدنی به سمت احداث نیروگاه برق، بهینه است؟
معادن در تاریکی
خاموشیهای پی در پی تابستان امسال و قطعی گاز در روزهای سرد زمستان، بار دیگر زنگ خطر را برای صنایع معدنی به صدا درآورده است. آمارهای رسمی وزارت صمت نشان میدهد محدودیتهای انرژی در سال گذشته، تولید فولاد کشور را با کاهش ۱۵ درصدی مواجه کرده است. کورههای ذوب که این روزها یکی در میان خاموش میشوند، حکایت تلخی از وضعیت تأمین انرژی در بخش معدن و صنایع معدنی دارند.
-
چرا تبدیل برق به یک کالای اقتصادی در کشور ضرورت دارد؟
اعتماد به بازار
بیتردید بازار برق کشور یکی از مصادیق بارز برای محترم نشمردن ساز و کار بازار در کشور ما به شمار میرود. چنانکه از اوایل دهه ۹۰ شمسی صحبتهای زیادی درباره وضعیت نگران کننده نیروگاهها و بازار انرژی در کشور شد، اما متأسفانه دستهای پنهانی در کار بود که به اشتباه اجازه ندادند ساز و کار بازار به خودی خود کار را به پیش ببرد و لذا امروز به چنین گرفتاری بزرگی در حوزه انرژی مبتلا شدهایم.
-
سیاستگذاری نادرست، چگونه صنعت برق کشور را در دام آدرسهای اشتباه گرفتار کرد؟
مسخ برق
در سالهای گذشته صنعت برق به دلیل سیاستهای نادرست و عدم توجه به اهمیت سرمایهگذاری در این حوزه، با ناترازیهای جدی مواجه شده است. به نحوی که در حال حاضر و به اعتقاد کارشناسان عبارت «ناترازی» تصویر دقیقی از چالش تأمین انرژی در کشور را نشان نمیدهد و باید از آن تحت عنوان «کمبود» تعبیر شود. کمبودی که رفته رفته از حیث شدت و گسترش بازه زمانی خاموشیها بر عمق آن افروده شده است، به نحوی که سایه سنگین خاموشیهای اجباری از دو هفته در سال و عمدتاً در تابستانها، در حال حاضر به فصول پاییز و زمستان نیز کشیده شده است.
-
کنترل تورم با اصلاح بودجه
سالهاست که تاکید میکنم اگر هدف ما کاهش تورم است، باید نقدینگی را کنترل کنیم. برای این کار، کاهش کسری بودجه ضروری است. اما کاهش کسری بودجه تنها زمانی ممکن میشود که ابتدا سراغ انبوه ردیفهای هزینهای در بودجه برویم، ردیفهایی که عمدتاً کارآیی چندانی ندارند.
-
چگونه ثروت ملی را به هوا میفرستیم؟
چاه ویل انرژی
پارادوکس انرژی در ایران، داستان پیچیدهای از تناقضهای ساختاری است که در آن، کشوری با دارا بودن دومین ذخایر گاز طبیعی جهان و چهارمین ذخایر نفتی، همچنان درتامین پایدار انرژی با چالشهای جدی روبهروست؛ وضعیتی که نتیجه مستقیم سیاستهای نادرست در مدیریت منابع انرژی و الگوی مصرف ناکارآمد طی دهههای متمادی است و امروز به یکی از پیچیدهترین معضلات اقتصادی و زیستمحیطی کشور تبدیل شده است.
-
چرا ترکیه، مانعی جدی بر سر راه استقلالطلبی اقلیم کردستان است؟
نسخه عثمانی
بسیاری معتقدند، ترکیه میخواهد برنده بزرگ رقابتهای منطقه خاورمیانه باشد و نقش اساسی در بازسازی سوریه و تغییر معادلات منطقه به سود خود داشته باشد. اما ملاحظات سیاست خارجی ترکیه در قبال اقلیم کردستان، موضوع این نوشتار است. آنچه در اینجا بیان میشود شامل عوامل مؤثر در تدوین سیاست خارجی ترکیه طی سه دهه اخیر در برابر اقلیم کردستان است.
-
استراتژی آمریکا در منازعه میان ایران و اسرائیل چه بود؟
کلاف پیچیده
منازعه میان ایران و اسرائیل از جمله مصادیقی است که زمینه را برای حضور و اثرگذاری قدرتهای بزرگ جهان فراهم کرده و آنها نیز هر کدام به فراخور اهداف و منافع خود نقش و تاکتیکهایی در این زمینه در پیش گرفتهاند. نقطه تمرکز این مقاله، بر رویکرد آمریکا در این حوزه است.
-
چرا آینده را نادیده گرفتیم!؟
چطور در نفت و گاز سرمایهگذاری نکردیم؟ ما که نفت را با هزینهای حدود ۱۰ تا ۱۳ دلار تولید میکردیم و میتوانستیم آن را به قیمت ۸۰ دلار بفروشیم، چه کار مهمتری داشتیم؟ کدام سرمایهگذاری سودآورتر از توسعه زیرساختهای انرژی بود؟ اما درآمدهای خود را خرج روزمرگی کردیم؛ همانطور که منابع صندوقهای بازنشستگی را که باید برای آینده نسلهای امروز سرمایهگذاری شود، مصرفکرده و میکنیم.
-
شاهکلید حکمرانی خوب
متاسفانه واژه حکمرانی خوب طی سنوات گذشته به نحو نامطلوبی مصادره به مطلوب شده است. از این جهت که بخش عمومی این واژه را برای تکمیل پروژههای نیمهتمام و استفاده از آن برای ناترازی مالی خود در بخش عمومی استفاده کرده است.
-
چرا سیاست خارجی عربستان به سمت عملگرایی چرخش کرد؟
اتحادهای متوازن
تاثیر عملگرایی در مدیریت تنشها در منطقه غرب آسیا به اشکال گوناگون در رفتار عربستان قابل مشاهده است. چرخش سیاست خارجی عربستان به سمت رهیافت عملگرایی متاثر از عوامل داخلی، منطقهای و بینالمللی است. آنچه این نوشتار به آن میپردازد، موضوع عملگرایی در سیاست خارجی عربستان و مدیریت تنش در منطقه غرب آسیا در پرتو نقش قدرتهای فرامنطقهای آمریکا و چین است.
-
چگونه نظام بانکی کشور، در مسیر اصلاح و ساماندهی قرار گرفت؟
خوان هفتم
«گزیر» مجموعه اقداماتی است که تحت راهبری بانک مرکزی بهمنظور صیانت از منافع عموم و حفظ ثبات مالی در خصوص بانکها و موسسات اعتباری که با ناترازی مواجه شده یا در معرض ورشکستگی قرار گرفتهاند، اجرا میشود. مطابق قانون، هرگاه رئیس کل بانک مرکزی به این نتیجه برسد که شاخصهای ناظر به وضعیت سرمایه و نقدینگی بانک یا موسسه اعتباری قابل اصلاح نیست، موظف است که پیشنهاد گزیر بانک یا موسسه اعتباری مذکور را به هیات عالی ارائه کند. از این رو فرآیند گزیر، خوان هفتم رویارویی پیروزمندانه بانک مرکزی با بانکی است که تداوم فعالیت ناسالم آن، تحقق هدف ثبات و سلامت نظام بانکی را تهدید میکند. در این مرحله، مدیر گزیر با انواع روشهای شناختهشده گزیر که ایستگاه پایانی آن انحلال و تصفیه است، حل و فصل بانک مزبور را به سرانجام میرساند.
-
چشمانداز سنگان، برای تبدیل به قطب فولاد شرق کشور چگونه محقق میشود؟
فولاد به افق سنگان
در حال حاضر حدود ۲۵ درصد از سنگآهن مورد نیاز کشور در سنگان تولید میشود و وارد زنجیره فولاد کشور میشود. بنابراین استخراج سنگآهن از مهمترین موضوعات در این منطقه است که باید به موقع انجام شود تا در زنجیره فولاد کشور خللی وارد نشود. بر همین اساس، چشمانداز سنگان، برای ۵سال آینده این است که بتواند ۳۰ درصد از سهم سنگآهن کشور را تامین کنیم. اما چشمانداز سنگان، برای تبدیل به قطب فولاد شرق کشور چگونه محقق میشود؟
-
چرا بازاندیشی در مواجهه انسان و طبیعت ضرورت دارد؟
گسست یادگیری
نعمتاله فاضلی در این نوشتار تاکید دارد، جنبش محیطزیستگرایی، نیازمند گفت وگو برای خلق و آفریدن گویشی است که امکان یادگیری در بستر جامعه امروز را برای انسانهای ایرانی فراهم کند. او معتقد است، بحران جامعه امروز، از تقلیلگرایی محیطزیست به امری سیاسی یا صرفاً تکنیکال آغاز شد و انسان قدرت یادگیری از آموزگار بزرگی به نام طبیعت را از دست داد. اما چرا بازاندیشی در مواجهه انسان و طبیعت ضرورت دارد؟
-
چرا زیست بوم مالی کشور، نیاز به تحولات جدی دارد؟
رسوب نوآوری
هرچند زیست بوم فناوری کشور در سالیان اخیر شاهد رشد بالایی بوده، اما این فضای رو به رشد با چالشهایی مواجه شده که به نظر میرسد، ادامه این چالشها، مسیر رشد آن را با مشکلاتی روبهرو خواهد کرد و چنانچه به دنبال بازنگری در این زیست بوم نباشیم، باید با میرایی در این حوزه و در نهایت توقف رشد آن روبه رو شویم.
-
لایحه بودجه ۱۴۰۴، چگونه به توسعه پایدار مناطق معدنی کمک میکند؟
فال نیک
بر اساس تبصره ۶ ماده ۱۴ قانون معادن، شرکتهای معدنی باید ۱۵ درصد سود حاصل از درآمد فعالیتهای معدنی خود را در طول سال به خزانه دولت واریز کنند تا این سود، صرف توسعه زیرساختهای منطقه و کشور شود. هرچند در سالیان اخیر دولت از اجرای تبصره ۶ ماده ۱۴ قانون معادن کشور سر باز زده و آن را نادیده انگاشته است، اما خوشبختانه در بودجه سال ۱۴۰۴ نگاه ویژهای به این موضوع شده است.
-
چرا ثبات در سیاستگذاری، کلید توسعه بخش معدن است؟
تصمیمات یکجانبه
شاید بتوان تصمیمات و دستورالعملهای خلقالساعه را به عنوان یکی از مهمترین موانع پیش روی بخش معدن برشمرد. این تصمیمات که غالباً بدون بررسیهای کارشناسی و آیندهنگری لازم اتخاذ میشوند، نه تنها به بیثباتی در بازار دامن میزنند، بلکه موجب سردرگمی فعالان این حوزه شده و باعث میشوند، شرکتهای معدنی و سرمایهگذاران به جای تمرکز بر افزایش بهرهوری و توسعه فعالیتها، بخش قابل توجهی از وقت و انرژی خود را صرف تطبیق با تغییرات غیرمنتظره کنند.
-
در سال ۲۰۲۵، بازار جهانی صنعت فولاد، با چه ریسکهایی مواجه است؟
درگیر درگیری
۲۰۲۴، سالی ناخوشایند برای صنعت فولاد دنیا بود. رکود صنعت چین و کمرنگ شدن نقش روسیه و ترکیه در بازار، به رکود جهانی صنعت فولاد دامن زد. اما اگر فرض کنید که آقای ترامپ دست به خرابکاری بیشتری بزند، در سال ۲۰۲۵ جنگ تجاری بین چین و آمریکا پررنگتر خواهد شد. اتفاقی که به نوسانات بیشتر در بازار فولاد خواهد انجامید. بیشک اما تحولات سیاسی و فناوری همچنان در سال ۲۰۲۵ ادامه مییابند و فرصتهای چشمگیری برای پیشرفت جامع بشری فراهم میکنند.
-
کدام مواد غذایی در سال ۲۰۲۵ گران میشوند؟
آشفته بازار
تحلیلگران میگویند، چالشهای مختلف، که از شرایط آب و هوایی تا حمل و نقل را دربرمیگیرند، اصلیترین محرک افزایش قیمت مواد غذایی در سال ۲۰۲۴ بودهاند. کارشناسان صنعتی، تاکید دارند، با روی کار آمدن ترامپ، تجارت محصولات کشاورزی با اختلال بیشتری همراه است و در گفتوگو با CNBC پیشبینی کردهاند چند آیتم کلیدی غذایی در سال ۲۰۲۵ همچنان به افزایش قیمت جهانی خود ادامه میدهند.
-
حاکمیت قانون از همه چیز مهمتر است
رابطه یک شرکت با دولت میتواند بسته به شرایط مختلف، همکارانه یا در تضاد منافع به نظر برسد. مهمتر اینکه قوانین اغلب مصرفکنندگان را در برابر سوءاستفادههای احتمالی کسبوکارها از شرایط انحصاری محافظت کردهاند. در واقع، صدها برنامه حمایتی دولت به شکل پول، اطلاعات و خدمات برای کسبوکارها و کارآفرینان موجود است.
-
کدام صنایع، در سال ۲۰۲۵ رونق میگیرند؟
سایه سنگین ژئوپلیتیک
موفقیت در بازار پیش روی، وابسته به توانایی درک روابط پیچیده میان عوامل اقتصادی، سیاسی و محیطزیستی و تطبیق با آنهاست. این نوشتار قصد دارد تا با تحلیل چالشها و تغییرات سیاسی موثر بر بازارهای جهانی، تصویری روشن از آینده عرضه و تقاضای چند کالای کلیدی در سال ۲۰۲۵ به دست دهد.
-
بیتکوین جایگزینی ندارد
ایالاتمتحده با پر کردن بازارهای جهانی با دلار، تورم را در میان اقتصادهای رقیب ایجاد کرده و ارزهای آنها را بیثبات میکند و در عین حال به طور غیرمستقیم از وضعیت دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی محافظت میکند.
-
تکهتکه شدن ژئوپلیتیک در سیستم مالی
شواهد متناقضی در مورد ابعاد واقعی تکهتکه شدن سیستم مالی بینالمللی در نتیجه تحولات ژئوپلیتیک وجود دارد. براساس بررسی جریانهای سرمایه بینالمللی در سال ۲۰۲۲، یک اقتصاددان هیأت فدرالرزرو هیچ نشانهای از کاهش خرید اوراق بهادار ایالات متحده توسط اقتصادهای بازارهای نوظهور - از جمله چین، خاورمیانه و هند- نیافت.
-
پارادایم جدید برای توسعه عراق
موانع زیادی در راه تحقق «جاده توسعه» وجود دارد که نشان میدهد جاهطلبیهای عراق ممکن است کاذب باشد. این موانع شامل توانایی دولت برای تأمین مالی و اجرای چنین پروژههای بزرگی است؛ بهویژه آنکه میزان فساد حاکم بر سطوح ملی چشمگیر است.