نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران در گفتگو با ایراسبن با اشاره به اهمیت توجه به حفظ شفافیت و کارکرد اصلی تالارهای شیشه‌ای چه دربخش مالی و چه در بورس کالا تاکید کرد: یکی از کارکردهای اصلی بورس ایجاد شفافیت و تسهیل دسترسی به منابع برای تولیدکننده و خریدار است.
پیام باقری در ادامه افزود: منظور از تولید کننده و خریدار دقیقا این است که بورس می‌تواند چه در بخش مالی برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان مفید واقع شود و در بورس کالا هم دقیقا همین قاعده جاری است، بنابراین یکی از بهترین ابزارهای ایجاد شفافیت در اقتصاد کلان کشورها همین تابلوهای بورسی است.
باقری تصریح کرد: با توجه به شعار سال، در شرایط فعلی کارکرد بورس کالا اهمیت ویژه‌ای دارد چون در این تالار بخش عمده‌ای از مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان ارایه می‌شود، بنابراین اگر از کارکردهای بورس اوراق بهادار که اصولا از آن به عنوان بازار مالی یاد می‌شود بگذریم، امروز توجه ویژه به بورس کالا یکی از مواردی است که نباید مسئولان نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.
وی معتقد است اگرچه بورس اوراق بهادار نقدینگی مورد نیاز تولیدکنندگان را تامین می‌کند، اما واقعیت امر این است که اگر تولیدکننده سرمایه داشته باشد ولی دسترسی به مواد اولیه امکان‌پذیر نباشد آیا چرخ تولید به حرکت در خواهد آمد؟ اینجاست که پاسخ این سئوال تعیین کننده و نشان دهنده جایگاه بورس کالا در شرایط فعلی است.
نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران اظهار کرد: به این ترتیب صنایع مادر یا بالادستی با عرضه محصولاتشان که در واقع مواد اولیه تولید در صنایع پایین دستی هستند به نوعی تولید را امکان‌پذیر می‌کنند و اتفاقا در شرایط فعلی که کارشکنی‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران شدت گرفته بیشتر از گذشته تولید وابسته به این تابلو شده است چون تامین برخی از مواد اولیه خارجی برای تولیدکنندگان سخت شده است.
به گفته باقری، مواد پتروشیمی، انواع فلزات، برخی از محصولات کشاورزی و ... اقلامی هستند که در این بورس عرضه می‌شوند و تولیدکنندگان صنایع پایین دستی با تهیه آنها و ایجاد تغییراتی طی فرآیندهایی به آن ارزش افزوده داده و محصول نهایی را وارد بازار داخلی یا خارجی می‌کنند.
وی همچنین تاکید کرد: بنابراین صنایع بالا دستی در رأس زنجیره تولید قرار دارند به همین دلیل دولت‌ها برای توسعه این صنایع برنامه‌ریزی می‌کنند و به آنها یارانه‌های خاص می‌دهند تا محصول ارزان تولید کرده و به عنوان ماده اولیه در اختیار صنایع پایین دستی قرار دهند. به عنوان مثال صنایع فولادسازی و پتروشیمی‌ها یارانه‌های قابل توجه انرژی دریافت می‌کنند تا مواد اولیه ارزان به پایین دستی‌ها بدهند.
باقری در ادامه به خبرنگار ما گفت: این معادله ساده اکنون در کشورمان به دلیل نبود استراتژی مشخص و البته اصولی تقریبا کارکردش را از دست داده و خبری از شفافیت بورسی در صنایع پایین دستی برای تامین مواد اولیه نیست و بخش عمده‌ای محصولات این صنایع به دست صنایع پایین دستی نمی‌رسد چون مستقیم روانه بازارهای خارجی شده یا می‌شود.
نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران اظهار کرد: معضل یاد شده طی حداقل دو دهه گذشته باعث شده تا حجم صادرات غیرنفتی ایران در محدوده خاصی ثابت باقی بماند، نه به این معنی که رشد صادراتی نداشتیم، بلکه تاکیدی بر صادرات مواد پایه یا همان مواد خام که محصول صنایع بالاستی است.
به گفته این عضو اتاق بازرگانی 70 تا 80 درصد اقتصاد کشورهای توسعه یافته در اختیار صنایع کوچک و متوسط است که اتفاقا اصلی‌ترین خریدار محصولات صنایع بالادستی هستند تا با ایجاد ارزش افزوده محصول نهایی را روانه بازار کنند، اما در ایران به دلیل ضعف مدیریت و نظارت تولید در صنایع بالادستی می‌بینیم محصولات صنایع بالادستی با قیمت مناسب و حجم مورد تقاضای تولیدکنندگان واقعی در صنایع پایین دستی؛ در اختیارشان قرار نمی‌گیرد.
وی تاکید کرد: این درحالی است که یکی از سیاست‌های کارآمد در حمایت و تقویت تولید ارایه مواد اولیه به میزان کافی با قیمت مناسب و بعضا ارزان قیمت است. به این دلیل با استفاده از این سیاست نه تنها تولید افزایش یافته و بازار داخلی و خارجی را تامین می‌کند بلکه اشتغال پایدار نیز در جامعه خواهیم داشت.
باقری معتقد است؛ اگر تمام شرایط برای عملکرد درست بورس کالا مهیا باشد، مکانیسم شفافی ایجاد می‌شود. اما واقعیت امر اینجاست که بورس ایران متناسب با شرایط روز جهان رشد نکرده و از بسیاری از ابزارهای نوین محروم است. به همین دلیل در عملکرد دقیق و شفاف آن چه در بخش بورس کالا و چه بورس اوراق بهادار مشکلات وجود دارد که عمده‌ترین آن هم انحصار است حالا چه در بخش خریداران و چه در بخش عرضه کنندگان.
به گفته باقری متاسفانه سیستم‌های روز جهان در بورس ایران هنوز بکار گرفته نشده است. از این رو اگرچه در بورس کالا تنوع بالای عرضه کنندگان صنایع بالادستی با تنوع کالایی بالا دیده می‌شود، ولی به دلیل اینکه همه آنها ید واحدی هستند کشف قیمتی درست انجام نمی‌شود.
وی در این باره به خبرنگار ما گفت: مشکل اینجاست که تمام این شرکت‌ها با یکدیگر هماهنگ عمل می‌کنند و در بخش عرضه برنامه‌ریزی کرده تا قیمت‌ها به آن سمت و سویی که علاقه‌دارند حرکت کند یا به قول معروف بازار را مدیریت می‌کنند، اینجاست که تولیدکنندگان در صنایع پایین دستی که خریدار هستند نمی‌توانند مواد اولیه مورد نیازشان را به میزان لازم و با قیمت مناسب خریداری کنند.
باقری تاکید کرد: شاهد مثال این موضوع هم میزان واردات مواد اولیه دارای تولید مشابه داخلی از سوی تولیدکنندگان صنایع پایین دستی است، چون این تولیدکنندگان نتوانسته‌اند مواد اولیه مورد نیاز خود را به میزان کافی و با قیمت مناسب از داخل تامین کنند، درحالی که بازارهای خارجی بدون محدودیت و البته با قیمت پایین‌تر مواد مورد نیاز را دراختیارشان قرار می‌دهد.
وی معتقد است این روند هیچ سنخیتی با شعارسال و سیاست‌های کلان اقتصادی کشورمان ندارد و در سال‌های اخیر که کارشکنی آمریکا علیه اقتصاد ایران شدت گرفت معضل یاد شده کاملا در اقتصاد و تولید کشورمان خودنمایی کرد.
این عضو اتاق بازرگانی تاکید کرد: سیاست‌گذاران کلان اقتصاد کشور و آن نهادهایی که با تولید ارتباط دارند اگر واقعا قصد حمایت از تولید را دارند باید با استفاده از سیاست‌های منطقی و همچنین استفاده از تجارب بخش خصوصی کارآمد از تسهیلات ویژه‌ای از ابتدای زنجیره تولید تا بندر صادراتی برای محصول نهایی ایجاد کنند.
باقری در پایان گفت: کاهش شفافیت بورس به دلیل ضعف در مدیریت امروز نه تنها صنایع بالادستی بلکه صنیع پایین دستی را با مشکل واقعی مواجه کرده چون مسئولان برای پوشاندن مشکلات مدیریتی خود اقدام به تعیین قیمت دستوری کرده‌اند که این نه به نفع صنایع بالادستی است و نه رونق در تولید صنایع پایین دستی ایجاد می‌کند که حاصل آن تامین کالا در بازار داخلی یا افزایش صادرات کالای غیرنفتی باشد.
ارسال نظر