به گزارش ایراسین، بررسی روند صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به کشور همسایه عراق نشان می‌دهد با درنظر گرفتن مرزهای مشترک و همچنین ارتباط تجارت دیرینه میان دو کشور کالاهای ایرانی سهم مناسبی در بازار این کشور به خود اختصاص داده‌اند اما در شرایطی برخی سیاست‌های ارزی مسئولان ایران مانع از شکل‌گیری شرایط بهتر و تقویت این ارتباط تجاری می‌شود.

در این زمینه گروهی از تجار و بازرگانان معتقدند بطور کلی سیاست‌های مقطعی درمقابل صادرات اقلام مختلف و حتی سیاست‌های بازگشت ارز به کشور در این زمینه می‌تواند اثرگذاری بالایی داشته باشد و در نهایت باعث تضعیف بازرگانان ایرانی در این بازار باشد درحالی که رقبای سنتی ایران مثل ترکیه با ارایه تسهیلات ویژه به بازرگانان در تلاش هستند سهم بالاتری از تجارت با کشور عراق داشته باشند.

وضعیت صادراتی ما به عراق

آمارهای منتشر شده از اقلام صادراتی ایران به کشور عراق نشان می‌دهد سهم بالایی از صادرات ایران به این کشور محصولات کشاورزی و غذایی است و در برخی موارد تولیدات صنعتی است که با توجه به تقاضای شکل‌گرفته به صورت سنتی در این کشور انجام می‌شود.

اطلاعات  موجود از تجارت رسمی میان دو کشور نشان می‌دهد در 5 ماه ابتدایی سال جاری ایران تقریبا چیزی معادل 2 میلیارد و 409 میلیون دلار کالا به این کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی معادل 36 درصد داشته است و این روند نزولی در معادلات ماهانه اینگونه است که صادرات ماهانه 750 میلیون دلار کالا به عراق اکنون در 5 ماه اولیه سال به رقمی معادل 500 میلیون دلار ماهانه رسیده است.

در این بین سهم بالایی از کالاهای صادرات مربوط به کالاهای کشاورزی است و چیزی نزدیک به 30 درصد اقلام کالاهای صنعتی یا مواد اولیه به این کشور صادر شده است.

حفظ بازار الزامی است

حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران‌وعراق با اشاره به اهمیت بازار عراق برای حفظ صادرات غیرنفتی ایران به خبرنگار ما گفت: این بازار با توجه به مسیرهای دسترسی و همچنین ارتباطات گسترده یکی از مهمترین بازارهای صادراتی در شرایط فعلی برای ایران است و با توجه به این مهم باید با استفاده از راهکارهای مختلف این بازار را برای تجار و تولیدکنندگان ایران حفظ کنیم.

حسینی درباره کاهش صادرات ایران به این کشور نیز اظهار کرد: کاهش ایجاد شده بیشتر به دلیل شرایط خاص کرونایی و بسته بودن مرزها یا عدم سفر تجار میان دو کشور بوده و دلیل خاص دیگری نداشته است، اما نکته این است که در این شرایط برخی سیاست‌ها مشکل‌های موجود را دامن زده و اثرات نامناسبی در روابط تجاری میان طرفین ایجاد می‌کند.

عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تصریح کرد: حتی اگر از شرایط خاص تجاری ایران به دلیل کارشکنی‌های آمریکا علیه اقتصاد کشورمان بگذریم بازهم لازم است با استفاده از هر امکانی نسبت به تقویت شرایط تجاری بازرگانان ایرانی در این بازار استراتژیک گام‌های مؤثری برداریم، نه اینکه با سیاست‌های بعضا نا مناسب کار فعالان تجاری ایران در این کشور را با چالش روبرو کنیم.

وی درباره موضوع بازگشت ارزهای صادراتی نیز به خبرنگار ما گفت: دربازار عراق مشکلی درباره انتقال ارز نداریم به دلیل اینکه بخش عمده‌ای از تجارت میان دو کشور به صورت سنتی انجام شده و اصولا سیستم بانکی در این زمینه دخیل نیست بنابراین بازگشت ارز حاصل از صادرات تقریبا مشکل ساز نیست، اما بازهم تاکید می‌کنم سیاست‌های ارزی بانک مرکزی باید به گونه‌ای حامی تجار و صادرکنندگان باشد نه اینکه آنها درگیر مسایل حاشیه‌ای کند و مشکلاتی را به آنها تحمیل کند.

صادرات با سیاست‌های مقطعی امکان‌پذیر نیست

علی نادب، عضو اتاق بازرگانی و فعال تجاری در بازار عراق درباره اهمیت حمایت از بازرگانان در این بازار به خبرنگار ما گفت: بازار عراق بعد سقوط رژیم صدام رفته رفته با توجه به ارتباطات فرهنگی گذشته در اختیار تجار و بازرگانان ایرانی قرار داشت که این باعث افزایش سهم کالاهای ایرانی از بازار عراق بود، اما رقبای سنتی ایران نیز از راه رسیدند و در شرایطی این سهم دستخوش تغییراتی شد.

به گفته نادب کاهش این سهم اگرچه کمی وابسته به کارشکنی‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران بود اما بیشتر مشکل داخل مرزهای کشور بود به صورتی که عدم ثبات نرخ ارز و همچنین سیاست‌های ارزی نا مشخص تقریبا تصمیم‌گیری را برای فعالان بازار در این کشور مختل کرده و امکان برنامه‌ریزی برای آینده نبود، درحالی که همه می‌دانیم اصولا فعالیت‌های بازرگانی و تجاری منوط به ثبات و برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلند مدت است.

این عضو اتاق بازرگانی تاکید کرد: اگرچه کالاهای ایرانی در بازار عراق دارای سابقه خوبی هستند و همین امر امتیازی برای انتخاب خریداران است اما در نهایت تجارت یک رقابت است که هریک از تولیدکنندگان و صادرکنندگان در تلاش هستند سهم بازارشان را افزایش دهند؛ از این رو لازم است برای ثبت و حفظ این سهم برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم.

نادب به خبرنگار ما گفت: سیاست‌های ارزی بانک مرکزی در طول سه سال گذشته تقریبا به زیان بازرگانان بوده چون بجای اینکه بازرگانان به دنبال برنامه‌ریزی برای توسعه فعالیت‌های خود باشند آنها را درگیر مسایل حاشیه ای کرده و از این اداره به آن اداره می‌برد و بعضا بسیاری از فعالان خوشنام را درگیر پرونده‌های قضایی کرده که این مناسب نیست.

وی معتقد است بازار عراق بخصوص در دوران بازسازی و حذف تنش‌های گذشته برای فعالیت تجار و بازرگانان ایرانی موقعیت بکر و قابل اتکاء است اما لازم است دولت و مسئولان در راستای توسعه صادرات غیرنفتی از تجار ایرانی در این بازار حمایت واقعی نه کاغذی داشته باشند مثل انچه دولت ترکیه برای حمایت از تجار خود انجام داده است.

این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: امروز سهم بالایی از صادرات اقلام خوراکی و محصولات کشاورزی درکنار صادرات خدمات فنی و مهندسی از ایران به کشورعراق است که همه این موارد صادراتی نیازمند سیاست‌های متفاوت و اجرایی هستند و نباید با یک نسخه واحد برای تمام بازارهای صادراتی ایران تصمیم گیری کرد.

نادب در ادامه افزود: دوران سازندگی عراق با توجه به حجم مشکلات موجود فرصتی طلایی برای صنایع فولادی، سیمان و مصالح ساختمانی کشورمان است که بایداز آن استفاده بهینه داشته باشیم اما متاسفانه بعضا کم‌کاری‌ها و سیاست‌های غیرمنطقی این صنایع را در بازار عراق با چالشی جدی روبرو کرده که منطقی نیست.

وی درپایان تاکید کرد: خریداران عراقی به کالاهای ایرانی اعتماد دارند و در بیشتر موارد علاقمند به خرید از تجار ایرانی هستند اما متاسفانه به دلیل سیاست‌های مقطعی یا دستورالعمل‌های غیر کارشناسی شده این تجار و بازرگانان ایرانی هستند که نمی‌توانند پاسخ مناسبی به این تقاضای بالقوه بدهند و در نهایت برنده میدان رقبای سنتی ایران مثل تجار ترکیه هستند.

و اما کلام‌ اخر

شاید دیدن سهم بازار بالای کالاهای ایرانی تا امروز در کشور عراق امتیازی قابل توجه برای فعالان اقتصادی کشورمان باشد اما براساس اصول اقتصادی حفظ و نگهداری این بازارها در رقابتی سخت در میان صادرکنندگان نکته‌ای است که باید مسئولان و تصمیم‌گیرندگان کلان اقتصاد کشورها مدنظر داشته باشند. این درحالی است که امروز اهمیت توسعه صادرات غیرنفتی برای ایران غیرقابل انکار است و نباید فراموش کنیم که از هر فرصتی برای این منظور باید استفاده کنیم.

پس جای تردید نیست که تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و اجرای سیاست‌های ارزی در بازارهای مهم صادراتی ایران مثل عراق و افغانستان می‌توانند تعیین کننده باشد که اگر به آن بی توجه باشیم تبعات نگران کننده برای آینده سهم بازار ایران در این کشورها دارد.