هفتم مهر روز اتش نشان گرامی باد

عکس:مجتبی جهان بخش

هفتم مهرماه در تقویم رسمی کشور، روز آتش‌نشانی و ایمنی نام‌گذاری شده است. این اقدام ارزشمند بهانه‌ای است تا از انسان‌هایی که از جان و آسایش خود در راه حفظ جان و آسایش همنوعان خود می‌گذرند و ایمنی را برای آنان به ارمغان می‌آورند، قدردانی کنیم.

به گزارش ایراسین به نقل از روابط عمومی شرکت فولاد مبارکه، خبرنگار فولاد در آستانۀ فرارسیدن این روز ، پای صحبت مدیران و مسئولین مرتبط با این حوزه در شرکت فولاد مبارکه نشسته است.

 حسین مدرسیفر ، مدیر بهداشت حرفهای، ایمنی و محیط زیست

چرا این روز را به نام آتشنشانی و ایمنی نامگذاری کردند؟

 در روز 7 مهر 1359، وقتی دشمن بعثی به پالایشگاه آبادان حملۀ هوایی کرد، آتشنشانان منطقه و شهرهای اطراف برای مهار آتش به پالایشگاه رفتند، اما در حین عملیات اطفای حریق، هواپیماهای دشمن مجددا اقدام به بمباران پالایشگاه میکنند که منجر به شهادت تعداد زیادی از آتشنشانان میشود.

طرح تعیین روز آتشنشانی و ایمنی در سال 1379 توسط ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتشنشانی کشور پیشنهاد و توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور تأیید شد.

این روز با هدف ترویج ایمنی و پیشگیری از حوادث در سطح کشور و همچنین یادآوری حماسهآفرینیها و ازخودگذشتگیهای آتشنشانان میهن اسلامی در عرصۀ دفاع مقدس نامگذاری شده است. ایجاد زمینههای مناسب برای آموزش همگانی مردم در جهت پیشگیری از بروز حوادث مختلف و حفاظت از سرمایههای ملی نیز از دیگر اهداف نامگذاری این روز است.

اولین ایستگاه آتشنشانی در ایران چه موقع ساخته شد؟ و چرا این شغل تا این حد اهمیت دارد؟

اولین ایستگاه آتشنشانی در شهر تبریز در سال 1221 شمسی ساخته شده است. وجود برج تاریخی آتشنشانی (یانقین) در این شهر گواهی بر این مدعاست. ازآنجاکه ایجاد و احداث برج آتشنشانی اساس و شالودۀ تشکیلات آتشنشانی در جهان به شمار میآید، بنابراین تأسیس اولین اطفائیه در کشور را با توجه به وجود اولین برج آتشنشانی در تبریز،  به آن شهر نسبت میدهند. در خصوص چرایی اهمیت این شغل باید گفت توجه به بحث ایمنی و آتشنشانی و همچنین تهیه و تدوین ضوابط و مقررات ایمنی و آتشنشانی، بدون تردید امری ضروری است.

کارکنان آتشنشانی و ایمنی همواره با ایثارگری و ازخودگذشتگی در صف اول تولید قرار دارند و در شرایط حساس و بحرانی، با وجود انواع مخاطرات، از هیچ کوششی برای نجات جان انسانها و تجهیزات کارخانه مضایقه نمیکنند. شغل آتشنشانی از جمله مشاغل بسیار سخت و خطرناک در دنیاست، زیرا هرلحظه امکان دارد آتشنشانان دچار حادثه و آسیب شوند.

در دنیای امروز، میزان و نوع خطرات موجود اغلب اوقات تا حدی است که در عمل امکان جبران پیامدهای آنها غیرممکن میشود. به همین علت پرداختن به موضوعات ایمنی و آتشنشانی، رویکردی کاملا پیشگیرانه به خود گرفته است. یکی از مشخصات بارز این رویکرد، نگرش جامع و نظاممند به مقولۀ مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است.

رویکرد فولاد مبارکه به مقولۀ ایمنی و آتشنشانی چیست؟

شرکت فولاد مبارکه بهعنوان بزرگترین تولیدکنندۀ فولاد در کشور و منطقۀ منا (MENA)، همواره در اندیشۀ تعالی سازمانی و ارتقای ایمنی در محیط کار و حفاظت از نیروی انسانی خود است. این رویکرد از نتایج و برنامههای ایمنی در سالهای اخیر سرچشمه گرفته است.

بنابراین با توجه به اینکه وقوع حوادث به علت بالفعل شدن خطرات است، شناسایی صحیح خطرات و انجام اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی نقش اساسی در کنترل حوادث ایفا خواهد کرد.

فرایند تدوین اهداف ایمنی در فولاد مبارکه چگونه بوده است؟

ایمنی و آتشنشانی فولاد مبارکه بهعنوان تدوینکنندۀ استراتژی و برنامههای ایمنی در سازمان با انجام فعالیتهای زیر نقش کلیدی در ایجاد محیط ایمن در سازمان داشته و همواره در مسیر کاهش حوادث گام برداشته است. مهمترین این اقدامات عبارتاند از:  تدوین برنامههای ارتقای ایمنی پنجساله (1391 تا  1395 و 1396 تا 1400)؛  نظارت بر عملکرد ایمنی کارکنان تولیدی و خدمات فنی و پشتیبانی با انجام بازرسیهای دورهای منظم و برنامهریزیشده؛  تهیه و تدوین دستورالعملها و گردشکارهای موردنیاز؛  بازرسی و نظارت بر عملکرد ایمنی پیمانکاران در قالب HSE Plan پیمانکاران و بازرسیهای مستمر؛  تجزیهوتحلیل و بررسی حوادث شغلی و پیگیری انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه؛  تأیید و نظارت بر استفادۀ صحیح و کامل از تجهیزات حفاظت فردی در شرکت؛  انجام تستها و آزمایشهای ویژه و سایر اقدامات موردنیاز در جهت ارتقای عملکرد ایمنی شرکت؛  تهیۀ گزارشهای مدیریتی و ارائۀ برنامه به مدیران در جهت تدوین استراتژیهای کلان سازمانی؛  برنامهریزی و برگزاری جلسات ایمنی در سازمان در راستای آموزش و فرهنگسازی و اطلاعرسانی.

ارزیابی شما از عملکرد ایمنی فولاد مبارکه چگونه است؟

 با توجه به سیر نزولی وقوع حوادث در شرکت فولاد مبارکه طی 20 سال گذشته، از دلایل موفقیت شرکت در زمینۀ ایمنی میتوان به حمایت مدیریت عالی شرکت در برنامهریزی و اجرای اهداف و برنامههای ایمنی، اجرای موفق برنامههای ایمنی پنجسالۀ اول و دوم، افزایش بازرسیهای ایمنی، ثبت و پیگیری سیستمی مغایرتهای ایمنی، اجرای برنامههای ارتقای ایمنی، برگزاری جلسات آموزشی ایمنی در سطح شرکت و در ردههای شیفت فورمنها و سرپرستان و... اشاره کرد.

جواد کیانی، رئیس ایمــنی، بهداشـت حــرفهای و آتشنشانی:

شاخصهای ایمنی در فولاد مبارکه تفاوت معنیداری با سایر فولادسازان جهان دارد

این روز را به همۀ کارشناسان و بازرسان ایمنی مرکز، کارشناسان و تکنسینهای ایمنی نواحی تولیدی و خدمات فنی و پشتیبانی، کارشناسان ایمنی و بهداشت شرکتهای پیمانکاری و آتشنشانهای فداکار شرکت که در همۀ شرایط برای حفظ منابع انسانی و مادی شرکت از جان خود گذشتهاند و برای تداوم تولید ایمن تلاش میکنند تبریک میگویم. ۷ مهر  یادآور  تلاش  و ایثار و ازجانگذشتگی آتشنشانان است.

به نظر شما عملکرد واحد ایمنی در فولاد مبارکه چگونه بوده است؟

مقادیر شاخص ضریب تکرار حوادث فولاد مبارکه در مقایسه با سایر فولادسازان جهان در سال 2019 نشان میدهد فولاد مبارکه از شرایط مطلوبی برخوردار است. مقدار این شاخص در فولاد مبارکه 0.855 است که فاصلۀ بسیار زیادی از مقدار این شاخص در میان فولادسازان اروپا (3.963) دارد و از فولاد آفریقا و خاورمیانه با مقدار 1.287 و فولاد دنیا (WORLD  STEEL) با مقدار 0.944 نیز کمتر است. همچنین در مقایسه با میزان این شاخص در فولاد آمریکای شمالی و جنوبی با مقادیر 0.861 و 0.880 با فاصلۀ کمی از وضعیت بهتری برخوردار است و این امر نشان از شرایط مطلوب این شاخص در فولاد مبارکه دارد.

به نظر شما چه عواملی در دستیابی به این موفقیت نقش داشته است؟

تأکید مدیریت عامل شرکت بر مقولۀ ایمنی و سلامت کارکنان؛  پیگیریهای مستمر و برگزاری جلسات ایمنی با حضور معاونان و مدیران شرکت بهویژه در حوزه معاونت بهرهبرداری و اجرای پروژهها؛  کنترل و نظارت سرپرستان، مسئولین شیفتها و رؤسای شرکت؛  توجه کارکنان به مقولۀ ایمنی و رعایت دستورالعملهای ایمنی و... .

 در خصوص واحد ایمنی، آتشنشانی و بهداشت حرفهای فولاد مبارکه توضیح دهید.

مرکز ایمنی و آتشنشانی در چارت سازمانی شرکت فولاد مبارکه زیر نظر معاونت نیروی انسانی و تحت مدیریت بهداشت حرفهای، ایمنی و محیط زیست (HSE) است که فعالیتهای این مرکز برحسب قسمتهای تابعه به سه بخش ایمنی و بازرسی، آتشنشانی و بهداشت حرفهای تقسیم شده است.

حمیدرضا  بهنیا ،  سرپرست آتشنشانی

لطفا در خصوص فعالیتهای آتشنشانی توضیح دهید.

در ابتدا خدا را سپاس میگوییم که به ما افتخار خدمت در لباس آتشنشانی را عطا فرمود. در خصوص فعالیتهای واحد آتشنشانی همین جمله کافی است که در صورت بروز هرگونه آتشسوزی و یا حادثه در شرکت فولاد مبارکه، کارکنان آتشنشانی با ازجانگذشتگی و قرار گرفتن در کانون خطر، کار خود را انجام میدهند و از این بابت به خود میبالند. همکاران آتشنشانی هماهنگ با جهتگیریهای فولاد مبارکه در دستیابی به تحقق اهداف تولید و توسعۀ پایدار با اجرای برنامههای زیر نقش شایستهای دارند:

 انجام عملیات امداد، نجات و اطفای حریق؛  مشارکت در تهیۀ سناریوی مانورهای آتشنشانی و برگزاری مانور در واحدهای مختلف شرکت فولاد مبارکه و شرکتهای مجاور؛  بازرسی سیستمهای اعلام و اطفای حریق جهت اطمینان از آمادهبهکاری آنها؛  آمادهبهکاری تجهیزات واحد آتشنشانی جهت عملکرد اثربخش در زمان بروز شرایط اضطراری؛  برگزاری دورههای آموزشی اطفای حریق برای افزایش آگاهی کارکنان؛  بازرسی، تست و شارژ کپسولهای اطفای حریق؛  انجام تمرینات ورزشی منظم و آمادگی جسمانی پرسنل آتشنشانی؛ همکاری در عملیات آتشنشانی و حوادث شرکتهای مجاور و شهرهای اطراف کارخانه در راستای مسئولیت اجتماعی؛  همکاری با واحدهای تولیدی و تعمیراتی در راستای تداوم تولید در شرایط اضطراری تولیدی.

نباید فراموش کرد که دستیابی به برنامه پنجسالۀ ایمنی بدون همکاری مدیریت و همکاران پرتلاش شرکت امکانپذیر نخواهد بود.

رسول فرهادی،  سرپرست ایمنی و بازرسی

برنامۀ ایمنی فولاد مبارکه از چه زمانی شروع شد؟

برنامههای ارتقای ایمنی شرکت فولاد مبارکه شامل دو برنامه پنجساله است که مرحلۀ اول آن از سال 91 تا 95 بوده و برنامۀ دوم از سال 1396 آغاز شده و تا سال 1400 ادامه دارد.

مهمترین رویکرد برنامۀ جامع ارتقای ایمنی افزایش تعهد مدیریت در بدنۀ مدیریتی از مدیران نواحی، رؤسا و سرپرستان تا سطح شیفت فورمنهاست. تعهد و اعتقاد به تولید ایمن بهصورت آبشاری تا سطح شیفت فورمنها و انتقال آن به کارکنان شرکت با بهبود نتایج شاخصهای ایمنی همراه بوده است.

استقرار نظام مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی براساس استاندارد 45001 ISO در سال 98 انجام گرفت و منجر به اخذ گواهینامه شد. در همین خصوص سیستم مدیریت ریسک و فرصت نیز در سطح شرکت نهادینه گردید.

بهمنظور ارتقای فرهنگ ایمنی، ساخت فیلم و موشنهای ایمنی و اینفوگرافی خطرات در دستور کار قرار گرفت و در دورههای آموزش ایمنی عمومی و تخصصی استفاده شد.

با توجه به وجود خطر نشت مواد شیمیایی، پاشش مواد مذاب، آتشسوزی و انفجار و شکست ساختاری در سازههای فلزی، استقرار سیستم مدیریت فرایند (PSm) از سال گذشته شروع شد و طبق برنامۀ پنجسالۀ ایمنی تا سال 1400 به نتیجه خواهد رسید.

باید در نظر داشته باشیم تمام سیستمهای ایمنی موجود در فولاد مبارکه بهعنوان لایههای ایمنی عمل میکنند و هرکدام احتمال وقوع حادثه را کاهش میدهند یا آسیبهای ناشی از حوادث را به حداقل میرسانند. ما باید ضمن اطمینان از عملکرد لایههای ایمنی موجود در شرکت تلاش کنیم تا سیستمهای ایمنی بهخوبی و بهموقع عمل کنند.

فرایندهای اصلی مدیریت ایمنی در شرکت فولاد مبارکه بر سه اصل آموزش، فرهنگسازی و اطلاعرسانی ایمنی استوار است

 شرکت فولاد مبارکه هماهنگ با جهتگیری راهبردی خویش و در راستای تحقق نظام تحول شرکت، توانمند نمودن کارکنان خود در زمینۀ سلامت و ایمنی را از اولویتهای اساسی خود میداند. دستیابی به این هدف تنها با ارتقای سطح آگاهی و دانش کارکنان در جهت کاهش رفتارهای ناایمن میسر خواهد بود. بدون شک برگزاری دورههای آموزشی باکیفیت در ارتقای سطح دانش، نگرش و تغییر رفتارهای ناایمن کارکنان مؤثر خواهد بود، بنابراین شرکت برگزاری دورههای آموزشی را نظاممند ساخته است. از فعالیتهایی که جهت تحقق این رویکرد انجام گرفته میتوان به تشکیل کمیتۀ HSE و آموزش، تدوین پروفایل آموزشی کارکنان، استانداردهای آموزشهای HSE، تشکیل کارگروه بررسی جزوات اساتید، برگزاری همایشها و سمینارهای مرتبط، تهیۀ بروشورها، تابلوها، موشنگرافی و انیمیشنهای ایمنی، اینفوگرافی خطرات و بنرهای ایمنی با همکاری روابط عمومی اشاره کرد.

توسعه فرهنگ مشارکت در ارتقای ایمنی

 ایجاد فرهنگ مشارکت کارکنان در سالمسازی محیط کار، از مصادیق کار سالم است. در این راستا نرمافزار گزارش خطرات، شبهحوادث و حوادث جزئی «کارت سبز» طراحی و تدوین شد و تمامی کارکنان و پیمانکاران به این سیستم که با الگوبرداری از شرکت Corus اجرا شده است، دسترسی دارند. همچنین واحد ایمنی با همکاری مدیریت ارشد سازمان با برنامهریزی مسابقات ایمنی و جلسات پرسش و پاسخ در توسعۀ مشارکتی نقش بسزایی دارد.

مدیریت و نظارت بر ایمنی کارکنان شرکت و پیمانکاران

 ارزیابی عملکرد ایمنی شرکت در سطوح مختلف (فردی، تیم، واحد، ناحیه و شرکت) بهصورت ادواری انجام میگیرد. همچنین بهمنظور اطمینان از عملکرد پیمانکاران در زمینۀ خطمشی و استراتژیهای سلامت و ایمنی شرکت، این دسته از تأمینکنندگان مورد ارزیابیهای اولیه و دورههای بهداشتی، ایمنی و زیستمحیطی قرار میگیرند. در این خصوص، بهمنظور دریافت اطلاعات کامل از شیوۀ عملکرد ایمنی، بهداشتی و زیستمحیطی پیمانکاران شاغل در شرکت فولاد مبارکه و همچنین ساماندهی و ارتقای وضعیت آنها از نظر مسائل بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی، پیمانکاران موظفاند برنامۀ ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی (HSE PLAN) خود را ارائه دهند.

مدیریت بر رویداد

 مهمترین سرمایۀ هر سازمانی منابع انسانی آن است که در صورت وقوع هرگونه حادثۀ شدید و مؤثر بر ایمنی و سلامت، جایگزینی و جبران خسارات ناشی از آن امکانناپذیر نیست و به همین دلیل حفظ و صیانت از این سرمایه یک وظیفۀ همگانی است. در همین راستا در صورت بروز هرگونه حادثه برای نیروهای انسانی، ضمن پیگیری درمان فرد مصدوم برحسب شدت حادثه، بهمنظور جلوگیری از تکرار آن، جلسات تجزیه و تحلیل حادثه و یا شبهحادثه با حضور مسئولین ذیربط برگزار و دلایل وقوع رویداد تعیین میشود و پیگیریهای لازم برای انجام اقدامات اصلاحی به عمل میآید. از مهمترین اقدامات صورتگرفته در این بخش میتوان به تحلیل حوادث شدید سالهای گذشته با مشارکت مراکز دانشگاهی به روش TRIPOD BETA و تعیین نقاط ضعف واحدهای حادثهدیده و ارائه پیشنهادهایی برای انجام اقدامات کنترلی، پیشگیرانه و اصلاحی اشاره کرد. همچنین با همکاری واحد روابط عمومی، فیلم حوادث شدید گذشته با مصاحبه با شاهدان حادثه تهیه و جهت آموزش افراد در اختیار نواحی قرار گرفته است.

آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری

شرکت فولاد مبارکه با تهیۀ دستورالعملهای آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری در نواحی، مجهز کردن نواحی تولیدی به سیستم اعلام و اطفای حریق اتوماتیک، برگزاری مانورهای امداد و نجات در سطح شرکت، آموزش اطفای حریق و ثبت، تحلیل و بررسی گزارشهای عملیات امداد و نجات، مکانیزه کردن ثبت و گزارشدهی عملیات امداد و نجات، ارتقای نرمافزاری و سختافزاری سیستم مرکزی اعلام حریق، ارائه آموزشهای تخصصی از جمله غواصی و... در جهت آمادگی و واکنش مؤثر در شرایط اضطراری گامهای مؤثری برداشته است.

مهندسی ایمنی فرایند (PSM):

 تجربۀ حوادث صنعتی و وقوع بحرانهای ناشی از حوادث خصوصا در بخشهای فرایندی صنایع نشان میدهد رویکردهای متعارف HSE بهخصوص ایمنی فردی (Personal Safety) بهتنهایی قادر به ایجاد ایمنی مناسب نیست. هدف از اجرای سیستم مدیریت ایمنی فرایند، پیشگیری یا به حداقل رساندن پیامدهای ناشی از انتشار فاجعهانگیز (Catastrophic) مواد است که میتواند منجر به آتشسوزی، انفجار و پخش جدی (major) مواد سمی گردد و خطرات جدی برای کارکنان حاضر در محل به وجود آورد.

شرکت فولاد مبارکه نیز در زمرۀ صنایع پرخطری قرار میگیرد که علاوه بر اقدامات متعارف HSE، به یک رویکرد سیستماتیک ایمنی اختصاصی نیز نیاز دارند. بهمنظور رفع این نیاز، هم نهادهای دولتی نظیر OSHA و EPA و هم نهادهای غیردولتی مانند CCPS و World Steel اقدام به طراحی نظامهای جامعی تحت عنوان Process Safety Management یا همان مدیریت ایمنی فرایند نمودهاند که مدلهای پیشنهادی CCPS و OSHA در این میان بیشترین کاربرد را دارند.

در همین خصوص شرکت فولاد مبارکه بهمنظور شناخت مخاطرات فرایندی علاوه بر انجام پروژههای مدلسازی پیامد در واحد اکسیژن فولاد مبارکه، مجتمع فولاد سبا و طرحهای توسعه جدید، تعیین سطح یکپارچگی ایمنی (SIL) موردنیاز در واحدهای مگا مدول احیا مستقیم شهید خرازی، مطالعه و شناسایی، کنترل و کاهش مخاطرات فرایندی و مشکلات عملیاتی با تکنیک HAZOP در پلنت اکسیژن و پروژۀ ارزیابی زیرساختها و مراحل چرخۀ عمر ایمنی سیستمهای ابزار دقیق ایمنی واحد کورههای پیش گرم ناحیۀ نورد گرم، در سال 1398 با همکاری مراکز دانشگاهی اقدام به پیادهسازی psm بهمنظور شناخت خطرات فرایندی و پیشگیری از بروز حوادث فرایندی نموده است.

 

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 1 =