به گزارش ایراسین؛ روز گذشته هر قطعه سکه طلا در بازار مرز قیمتی ده میلیون تومان را شکست و در نهایت دلار آمریکا هم برای اولین بار در تاریخ کشورمان در حدود 21 هزار تومان معامله شد. قیمت‌هایی که علاوه بر شوکه کردن تمامی فعالان اقتصادی حکایت از چالشی بزرگ در اقتصاد به نام نقدینگی سرگردان دارد.
در این زمینه کارشناسان اقتصادی معتقدند روند افزایشی نقدینگی در کشور اصلی‌ترین عامل صعود هیجانی قیمت‌ها بخصوص در اقلامی همچون سکه، ارز، طلا و مسکن است؛ چون این کالاها دارای قدرت نقدشوندگی بالایی هستند و مردم برای حفظ سرمایه‌های خود با تبدیل ریال به اقلام یاد شده در تلاش هستند کمی از زیان اقتصادی خود را جبران کنند.
به عنوان مثال بررسی آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نسبت به افزایش حجم پایه پولی در کشورمان گواهی براین مدعاست که رشد نقدینگی بلای جان اقتصاد کشور شده است . آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد فقط در دوره یک‌ساله خرداد ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۳۹۹، این بانک ۱۰۹ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده و به پایه پولی افزوده است.
این درحالی است که با مقایسه رشد پایه پولی کشور نسبت به ابتدای دولت یازدهم می‌بینیم میزان پایه پولی بیش از ۲۸۸ هزار میلیارد تومان اضافه شده که این رقم عجیب اگر مدیریت دقیق و اصولی نشود می‌تواند در اقتصاد کشورمان سونامی نگران کننده‌ای ایجاد و به نوعی کنترل اوضاع را از دست مدیران خارج کند.
اظهار نظر کارشناسان البته درست زمانی مطرح می‌شود که رئیس کل بانک مرکزی به عنوان اصلی‌ترین مدیری که باید جریان نقدینگی و بطور کلی بازار مالی کشورمان را مدیریت کند در رسانه‌ها خبر از تاثیرگذاری قاچاق کالا در روند صعودی نرخ ارز و به دنبال آن سایر بازارها مثل طلا و سکه داد.
نظری که از همان ابتدا واکنش بسیاری از کارشناسان اقتصادی را برانگیخت و از آن به عنوان پاک کردن صورت مسئله از سوی همتی یاد کردند.
تولید یا سفته‌بازی مسئله این است
دکتر آلبرت بغزیان، اقتصاددان با اشاره به روند فزاینده حجم نقدینگی در کشور به خبرنگار ما گفت: اصولا و براساس مبانی اقتصاد نقدینگی برای تولید و به حرکت درآمدن چرخ اقتصاد یک کشور لازم است اما باید ببینیم واقعا نقدینگی در اختیار تولید قرار می‌گیرد یا اینکه بیشتر به سمت سفته بازی هدایت خواهد شد.
بغزیان در ادامه افزود: در اقتصادهایی مثل ایران که مشکلات فراوانی در بخش‌های مختلف دارند اصولا مدیریت نقدینگی به سمت تولید کاری بسیار دشوار و البته بعضا ناشدنی است چون جذابیت تولید کمتر از بازارهای سفته‌بازی است و اصولا صاحبان سرمایه به سمتی غیر از تولید توجه می‌کنند.
وی تاکید کرد: اکنون شرایط اقتصاد ایران هم دقیقا مشابه مورد بالاست چون وقتی به آمارها و همچنین داده‌های اقتصادی توجه می‌کنیم می‌بینیم اگرچه بازار سرمایه – بورس – رونق بالایی دارد اما این سرمایه آیا واقعا در بخش تولید استفاده می‌شود ؟
این اقتصاددان معتقد است پولی که منتشر شده برای تامین منابع مورد نیاز دولتی بوده و در برخی موارد هم برای تکمیل پروژه‌های نیمه تمام که این موضوع نگران کننده است و در نهایت اثرات مخربی بر اقتصاد ایجاد می‌کند و نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در سال 98 است که به رقمی به حدود 104 درصد رسیده و خبر از واقعیتی نگران کننده درباره تورم می‌دهد.
به گفته بغزیان اگر این منابع برای تولید هزینه شود اثرات مثبت و قابل دفاعی دارد اما ظاهرا تا این لحظه خبری از تولید با این منابع نیست و بخش عمده‌ای از منابع ایجاد شده در سفته بازی یا فعالیت‌های غیرمولد بکار گرفته شده که اثری جز تورم و گرانی ندارد.
وی به خبرنگار ما گفت: شاید برخی تصمیم‌گیری‌های بانک مرکزی و مسئولان اقتصادی دولت را بتوانیم مفید بدانیم اما نکته مهم و قابل توجه که نباید از آن غافل شویم ایجاد انتظارات روانی درباره افزایش قیمت‌ها یا همان تورم است. به عنوان مثال وقتی رئیس کل بانک مرکزی اعلام می‌کند برای امسال هدف تورمی 22 درصد دارد خوب تمام توجه به این عدد جلب شده و قیمت‌ها شروع به افزایش متناسب با این رقم خواهد کرد.
نقدینگی بالا در اختیار گروهی خاص
در همین حال دکتر محمدرضا یزدی‌زاده؛ اقتصاددان نیز در گفت‌وگویی با نود اقتصادی تاکید کرد: موضوع واردات غیرقانونی دلیل جهش اخیر نرخ ارز در بازار نیست بلکه بیان این موضوع در واقع پاک کردن صورت مسئله از سوی مسئولان بوده است.
یزدی‌زاده در ادامه افزود: موضوع مدیریت واردات یکی از بهترین راهکارها برای کنترل منابع به سمت تولید و همچنین سیاست‌های ارزی است؛ اما درشرایط فعلی بانک مرکزی با تخصیص ارز به واردات اقلامی چون موبایل اجازه واردات مواد اولیه که عمدتا به صورت فله وارد ایران می‌شود را گرفته است.
به گفته وی آنچه امروز عامل اصلی افزایش نرخ ارز یا طلا شده موضوع نقدینگی و رفتار مردم برای حفظ ارزش پول است که البته قبلا هم پیش بینی این شرایط به دلیل سیاست‌های گذشته شده بود و این نوسان‌های شدید را به مسئولان هشدار داده بودیم.
این اقتصاددان به خبرنگار ما گفت: البته بخش قابل توجهی از این نوسان‌ها مربوط به نقدینگی بالایی است که در اختیار گروه خاص به واسطه رونق اخیر بورس قرار گرفته به این ترتیب که نقدینگی از دست مردم جمع‌آوری شده و در دست چند شرکت، بنگاه یا کارگزار خاص قرار گرفته که حاصل همین نابسامانی خواهد شد.
تعریف ایرانی نقدینگی باعث انحراف شده است
از سوی دیگر دکتر کامران ندری اقتصاددان با اشاره به تعریف نقدینگی در ایران و سایر کشورها به خبرنگار ما گفت: در ایران اصولا هنگامی که از نقدینگی صحبت می‌کنیم منظوراسکناس، سکوک و سپرده‌ها است اما در خارج از مرزها موضوع ارزش سهام و مواردی از این دست هم دیده می‌شود که باعث انحراف شده است.
ندری در ادامه افزود: امروز در ایران شاهد رشد قابل توجه ارزش بازار سهام هستیم بنابراین براساس تعاریف بین المللی که اغلب معادلات اقتصادی مبنای همین تعاریف‌ها را دارند درحال تجربه رشد نقدینگی در بازار هستیم که این موضوع از نظرها پنهان مانده است.
این اقتصاددان تاکید کرد: خوب حالا کاملا واضح است که صعود ارزش سهام دقیقا به معنای رشد نقدینگی در اقتصاد ماست و نتایجی که امروز می‌بینیم آثار تورمی همین اتفاق است که جای تعجب و شگفت‌زدگی هم ندارد.
وی معتقد است نقدینگی در بازار سرمایه اصولا بدون اینکه اثرات منفی در شاخص‌های بورسی داشته باشد وارد سایر بازارهای موازی بشود و اگر بگوییم در شرایط فعلی همین اتفاق افتاده دور از واقعیت نیست و بجای اینکه دارایی‌های بورس در تولید بکار گرفته شود اکنون در بازار سفته‌بازی یا همان بازارهای موازی مثل سکه، طلا و مسکن سرمایه‌گذاری شده‌اند.
ندری به خبرنگار ما گفت: رشد شاخص بورس به ذات خود امیدوار کننده است و معمولا خبر از رونق تولید و شفافیت می‌دهد اما برای این منظور باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و شرایط را مهیا کنیم چون در غیر این صورت سرمایه‌هایی که به صورت خرد و کلان از جامعه جمع‌آوری می‌شود و در بازار سرمایه بکار گرفته می‌شود لزوما به تولید منجر نخواهد شد.
ارسال نظر