به گزارش خبرنگار ایراسین، ایران از معدود کشورهایی است که از نظر ذخایر مواد معدنی بسیار غنی و در زمره ۱۰ کشور برتر جهان جای دارد. با در نظر گرفتن اینکه معادن و ذخایر زیرزمینی برای هر کشوری از فرصت های ویژه ای به شمار می رود که برخورداری از آن به مثابه ثروت ارزنده ای است که با بکارگیری صحیح و اصولی آن، بخش قابل توجهی از مشکلات اقتصادی کشور مرتفع خواهد شد و با توجه به چنین ظرفیتی در کشور که در صورت لحاظ کردن برنامه ریزی مدون و هوشمندانه می توان از این موهبت الهی، در راستای فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی بهره گرفت، اما متاسفانه بنا به دلایل گوناگون در طول دهه های گذشته از آن غفلت شده است.

ظرفیت ذخایر معادن ایران بسیار بیشتر از ارقام فعلی است و در واقع تاکنون، تنها در ۷ درصد از مساحت کشور، اکتشافات معدنی صورت گرفته است؛ بر همین اساس و با موضوع ظرفیت های صنایع معدنی در ایران گفتگویی با حسن حسینقلی نائب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران و رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران انجام شد که در ادامه می خوانید:

• چه مقدار مواد معدنی در ایران شناسایی شده اند؟

ببینید در حال حاضر حدود ۵۲ میلیارد تن مواد معدنی در ایران شناسایی شده که ۶۴ عنصر جدول مندلیف را تشکیل می دهد. کشور ایران بر روی کمربندی از ذخایر معدنی همچون مس، آلومینیوم و آهن قرار دارد و فارغ از این فلزات، تمامی عناصر معدنی موجود در جدول مَندَلیف در کشورمان وجود دارد و در صورت تقویت ضریب اکتشافات معدنی، ذخایر مربوط تا ده ها برابر قابل افزایش خواهد بود.

• به نظر شما رشد صنایع معدنی بعد از انقلاب اسلامی در کشور چگونه بوده است؟

رشد نسبتا خوبی در صنعت معدن اتفاق افتاده است، در حالی که عدم همکاری بانکها، دولت، قوه قضائیه، مجلس و مسئولان تصمیم گیر را در روند گسترش و پیشرفت این صنعت می توان به وضوح مشاهده کرد. اما در بحث اکتشافات معدنی، هفت درصد از کل سطح زمین ایران پروانه اکتشاف دارد که سه درصد آن مربوط به پروانه بهره برداری و حدود یک درصد از آن مورد بهره برداری قرار گرفته و با این تفسیر در اکتشافات جدید و گسترش معادن ناشناخته، بسیار ضعیف عمل کردیم.

• آیا این ضعف در اکتشافات معدنی متأثر از بودجه سازمان زمین شناسی است؟

بله این عامل یکی از مهمترین علل تاثیر گذار در اکتشافات جدید معدنی و به طبع رشد صنعت معدن می باشد. بودجه سازمان زمین شناسی ایران بسیار ناچیز است و این نشانه کمترین توجه به این سازمان طی چهل سال می باشد. این بی توجهی ها در حالیست که این سازمان قادر به توسعه اکتشافات مواد معدنی می باشد. اگر مسئولان سه قوه به اشتغال، تولید و صادرات اعتقاد داشتند هم اکنون شاهد چالش های پیش روی واحدهای تولیدی و معدنی نبودیم.

• آیا در صنعت معدن شاهد رکود بوده ایم؟

مانند صنایع فعال دیگر در کشور، صنایع معدنی هم دچار رکود و تعطیلی شده اند. به نظر بنده سامانه نیما، ارز ۴۲۰۰ تومانی و ممنوعیت واردات بدون انتقال ارز در سال گذشته باعث رکود و تعطیلی بسیاری از واحدهای معدنی و صنعتی ایران شد. نتیجه این اقدامات کاهش تولید ملی و اشتغال و هزاران آسیب اجتماعی است.

• چه چالش ها و مشکلاتی در حوزه معدن ایران از نظر جنابعالی وجود دارد؟

ببینید ما در حوزه معدن با چالش های خارجی و داخلی روبرو هستیم. چالش های خارجی مربوط به اقدامات آمریکا و دشمنان نظام می شود که ما راحت تر با آنها می جنگیم تا با چالش های داخلی. به عنوان مثال آمریکا صادرات فلزات از ایران را تحریم کرد و ما هم اکنون صادر می کنیم اما ما در فقط یک مورد قیمت گذاری مواد صادراتی هم نمی توانیم با گمرک به توافق برسیم؛ گمرک حرف ما را نمی شنود.

• برای توسعه تکنولوژی در بخش معدن باید زیرساخت های لازم را تامین کرد که جذب سرمایه گذاری یکی از مهمترین آنهاست. به نظر شما چه اقدامات خاص دیگری را برای توسعه تکنولوژی صنایع معدنی باید مدنظر قرار داد؟

قطعا در صورت مشارکت بخش خصوصی روند این ضرورت با سهولت هر چه بیشتری طی خواهد شد. از اقدامات خاص دیگر می توان به محوریت قرار گرفتن سیاست های اصل ۴۴ در این بخش اشاره کرد و البته می باید دستورکارهایی که در راستای توسعه بخش معادن تعریف می شود با اولویت قرار گرفتن مناطق کمتر توسعه یافته اجرایی شود. افزایش بودجه مورد نیاز برای توسعه و شکوفایی معادن از سوی مجلس از دیگر اقدامات سازنده برای توسعه زیرساخت های معدن می باشد. همیاری و همکاری بیشتر بیمه ها، قرابت فزاینده تر مراکز علمی-دانشگاهی با مراکز معدنی کشور با هدف توسعه فناوری های مرتبط با این بخش و همچنین نوسازی ناوگان بخش معدن از دیگر الزامات موثر در پیشبرد اهداف مورد نظر در این عرصه است.

• پس به نظر شما نقش دانشگاه ها در گسترش صنایع معدنی و حرکت رو به جلو تولید در ایران پررنگ است؟

بله. این نکته بسیار مهمی است که صنایع معدنی نیازمند همکاری دانشگاه هاست. صنایع معدنی نیازمند تکنیسین و مهندسانی است که در واحد تولیدی کار کنند اما متاسفانه سیستم آموزشی ما بسیار ضعیف است. غیر از نیروی متخصص که باید در دانشگاه ها تربیت شوند، نیازمند مشارکت دانشگاه ها در صنعت در تمام شاخه هستیم تا بتوانیم هم به رونق تولید کمک کنیم و هم از تعطیلی واحد های تولیدی جلوگیری کنیم.

• نقش نهادهای مرتبط با صنایع معدنی در زمان کنونی که شرایط جنگ اقتصادی است، را چگونه ارزیابی می کنید؟

ببینید من به این که در شرایط جنگ اقتصادی هر سازمانی کار خود را انجام می دهد انتقاد دارم. سازمان تامین اجتماعی جریمه های خود را محاسبه می کند، دارایی مالیات می گیرد و بانکها هم همچنان بهره های بانکی خود را دریافت می کنند و فقط این صنایع اند که به شدت تحت فشار قرار گرفته اند، لذا تشکیل یک ستاد بسیار قوی برای مقابله با تحریمها و جنگ اقتصادی ضروری است.

• از سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان عقیده دارند که کشف و بهره برداری از معادن روستاییان آن بخش را دچار مشکلات می کند. نظر شما چیست؟

خیر این سخن به نظر بنده اشتباه است و کارشناسی شده نیست شاید معدن کاری معایبی برای کشاورزان داشته باشد ولی از سویی محاسن بسیار زیادی هم برای روستاییان دارد هم برای کشور لازم و برای اقتصاد و صنعت بسیار ارزشمند است. بر خلاف عقیده برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معدن و معدن کار نه تنها تخریب کننده کشاورزی و روستا نیست بلکه در دور افتاده ترین نقاط کشور جاده می زند و آب و گاز می برد و اشتغال هم ایجاد می کند.

• برخی از فعالان اقتصادی معتقد هستند وقتی دولت بر التهابات بازار ارز متمرکز است قاچاق افزایش پیدا می کند. شما چه نظری دارید؟

بله این حرف کاملا درست است و اتفاق افتاده است. در بخش صنعت و تولید که صنایع معدنی را هم تحت تأثیر قرار داده است قاچاق بالایی انجام شده است البته اقدامات مناسبی هم برای کنترل این معضل انجام شده است. ببینید نوسانات موجود در این بازار تمام بخش های تولیدی و خدماتی را تحت تاثیر خود قرار داده است باید در نظر داشته باشیم زمانی که تمام حواس‌ها به سمت التهابات بازار ارز می‌رود مواردی نظیر قاچاق نیز با افزایش چشم گیری رو به رو خواهد شد. با استفاده از بخش خصوصی و فعالان با سابقه در این امر طرح های موفقی را  می‌توان برای جلوگیری از خروج ارز و یا برقراری تعادل میان ورود و خروج آن طراحی کرد اما به شرط آن که دولت از نمایندگان اتاق بازرگانی به عنوان کارشناس در جلسات خود استفاده کند.

• عملکرد صندوق ضمانت فعالیت های معدنی را در توسعه معادن و کمک به رونق تولید چگونه می بینید؟

صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیتهای معدنی، ارائه کننده  خدمات بیمه ای  معدنکاران جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری، پوشش دادن و جبران خسارات غیر ارادی مترتب بر فعالیتهای  معدنی است. این صندوق متعهد است که سطح دانش و مهارت کارکنان را افزایش دهد و همچنین انواع خدمات بیمه ای در قالب بیمه نامه های سرمایه گذاری و اعتباری در زنجیره ارزش فعالیتهای معدنی را توسعه دهد. این صندوق پروانه معدن را به وثیقه می گیرد و به واحد وام می دهد اما به نظر می رسد مجلس اعتقادی به معدن کاری ندارد چراکه اگر اعتقاد داشت ۱۰ هزار میلیارد تومان به این صندوق وام می داد تا صنایع معدنی ایجاد شوند.