به گزارش ایراسین، با توجه به اهمیت دوری از اقتصاد تک محصولی ایران یکی از مهمترین جایگزین‌های مطرح شده برای دستیابی به این هدف را می‌توان در معادن و صنایع معدنی دانست. این درحالی است که براساس گزارش‌های منتشر شده تنها حدود 7 درصد از مساحت کل ایران عملیات اکتشافی صورت گرفته و درصورت انجام اکتشافات اصولی بدون تردید جایگاه اقتصاد معدنی ایران و صنایع معدنی می‌تواند امتیازات ارزشمندی برای دوری از دلارهای نفتی باشد.

در این زمینه گفت‌وگویی با دکتر بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران داشتیم که در ادامه می‌خوانیم.

• اهمیت سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافات معدنی چیست؟

ببینید در اقتصاد معدنی اکتشاف به عنوان اولین مرحله است و برای اینکه بخواهیم جایگاه اقتصادی معدن را در تولید ناخالص ملی ایران درنظر داشته باشیم ابتدا باید بدانیم چه پتانسیل‌هایی با چه حجم از ذخایر در اختیار داریم تا برای آنها برنامه‌ریزی کرده و در محاسبات خودمان مدنظر داشته باشیم. پس اگر واقعا قصد داریم دلارهای حاصل از صادرات محصولات معدنی را جایگزین دلارهای نفتی کنیم ابتدا باید بدانیم چه داریم.

• چقدر از مساحت ایران مورد عملیات اکتشافی قرار گرفته است؟

برای پاسخ دادن به این سئوال کافی است به آمارهای رسمی منتشر شده در بخش معدن ایران توجه داشته باشیم، اما نکته مهم اینجاست که اکتشافات انجام شده در ایران با فناوری‌های 30 سال گذشته بوده و درصورت انجام این کار با فناوری‌های نوین قطعا جایگاه بالاتری برای اقتصاد معادن ایران مهیا خواهد شد. با این تفاسیر اکنون تنها 7 درصد از کل مساحت کشورمان عملیات اکتشافی انجام شده و برهمین اساس میزان ذخایر معدنی ایران 55 میلیارد تن برآورد شده که از این رقم میزان 37 میلیارد تن ذخایر قطعی و تقریبا 18 میلیارد تن ذخایر احتمالی است.

• شما به فناوری‌های قدیمی در بخش اکتشاف اشاره کردید با استفاده از فناوری‌های نوین چه دستاوردی خواهیم داشت؟

همانطور که قبلا اشاره شد اکتشافات انجام شده با استفاده از فناوری‌های سه دهه قبل بوده اما اگر فناوری‌های نوین (موج چهارم) بکارگرفته شود در بدبینانه‌تری حالت ذخایر ایران به دوبرابر میزان فعلی یعنی نزدیک به 110 میلیارد تن افزایش خواهد یافت به این دلیل که براساس اطلاعات اولیه پتانسیل‌های معدنی ایران بسیار بالاست.

• متوسط عمق اکتشاف در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته چقدر است؟

براساس اطلاعات و آمارهای منتشر شده بین المللی متوسط عمق اکتشافی ایران با توجه به فناوری‌های مورد استفاده تنها 20 متر است که این عمق در کشورهای توسعه یافته تقریبا 80 متر است یعنی اکنون ایران یک چهارم عمق در مقایسه با کشورهای توسعه یافته را اکتشاف انجام داده است.

• آیا این اکتشاف‌ها همگی از سوی نهادهای مرتبط با معادن صورت گرفته است؟

به نکته خوبی اشاره کردید؛ خیر متاسفانه یکی از نقاط ضعف ایران در همین بخش است، چون سازمان‌ها براساس نیازهای مستقل خود اقدام به اکتشاف کرده‌اند به عنوان مثال شرکت ملی نفت ایران و سازمان انرژی اتمی از مهمترین بخش‌ها هستند و بیشترین حجم اکتشافی از سوی سازمان انرژی اتمی با 85 درصد صورت گرفته است.

• مشکل این نوع اکتشاف در چیست؟

بخش اکتشاف در معدن یکی از پرهزینه‌ترین بخش‌های سرمایه‌گذاری است درحالی که با توجه به فعالیت مستقل شرکت‌ها در ایران می‌توان گفت اصلی‌ترین مشکل موازی‌کار و صرف هزینه‌های زیاد برای سرمایه‌گذاران بخش معدن است. درحالیکه اگر اطلاعات اکتشافات صورت گرفته از سوی نهادهای مستقل با سایر نهادهای مرتبط معدنی به اشتراک گذاشته شود می‌توانیم نه تنها سرعت مناسبی برای انجام پروژه‌های معدنی و صنایع وابسته داشته باشیم بلکه هزینه تمام شده را هم کاهش خواهیم داد.

• تکلیف سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های اکتشافی مثل شرکت نفت یا سازمان انرژی اتمی با اشتراک‌گذاری چیست؟

قطعا می‌توانیم راهکارهای مناسبی در این زمینه برای خودمان متصور باشیم مثلا پرداخت بخشی از هزینه‌ها یا بطور کلی فروش اطلاعات به سرمایه‌گذاران معدن. در دنیای تجارت قطعا راهکارهایی برای این منظور پیدا خواهد شد که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. نکته مهم این است که اراده به اشتراک گذاری اطلاعات وجود داشته باشد. نکته اینجاست که اگر واقعا تصمیم گرفته‌ایم از دلارهای نفتی فاصله بگیریم باید پیش‌نیازهای این کار را مهیا کنیم که در بخش معدن با توجه به پتانسیل بالایی که برای ارزآوری دارد اکتشاف یکی از مهمترین پیش‌نیازهاست.