به گزارش ایراسین، وقتی صحبت از توسعه معادن و صنایع معدنی می‌کنیم شاید اغلب توجه‌ها به پتانسیل‌های خدادادی و همچنین توانمندی تولید معطوف شده باشد درحالی که نباید فراموش کنیم این موارد تنها بخشی از معادله است و شاید بتوان گفت اصلی‌ترین مسئولیت برعهده بخش لجستیک است که باید از سوی تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران مورد توجه واقعی قرار گیرد. در همین زمینه گفت‌وگویی کوتاه با محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران داشتیم که در ادامه می‌خوانیم.
• نقش واقعی لجستیک در معادن و صنایع معدنی چیست؟
یکی از اصلی‌ترین موارد در این زمینه مربوط به لجستیک است، به این دلیل که هم در زمان تولید و هم پس از آن نیازمند لجستیک دقیق، منطقی، هوشمند و البته اقتصادی هستیم.
• آیا ایران در این زمینه برنامه‌ریزی هدفمندی داشته یا اینکه اصلا متناسب سرمایه‌گذاری شده است؟
ببینید؛ سئوال شما دارای دو بخش عمده است اینکه بگوییم برنامه‌ریزی داشته‌ایم یا خیر نیازمند بررسی دقیق است و باید بگویم البته برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده و در نهایت فعالیت‌هایی صورت گرفته اما به هر دلیل تاکنون این برنامه‌ریزی‌ها متناسب با نیاز یا توانمندی تولیدی بخش معدن یا صنایع معدنی نبوده است، اما درباره بخش دوم باید مدنظر داشته باشیم که سرمایه‌گذاری یا باید از سوی دولت صورت‌بپذیرد یا از طریق بخش خصوصی خوب در بسیاری از موارد دولت‌ها در دوره‌های مختلف مشکلات متفاوتی را تجربه می‌کردند که شاید اولویت خطوط ریلی یا بطور کلی سیستم حمل و نقل به رده‌های بعدی منتقل می‌شد و این درحالی است که فضای مناسبی هم برای حضور خصوصی‌ها ایجاد نشده بود یا اینکه اصولا فرصتی به آنها داده نمی‌شد پس باید بگویم خیر سرمایه‌گذاری اصولی در این بخش صورت نگرفته است.
• چرا بخش معدن و صنایع معدنی اینقدر به موضوع حمل و نقل ریلی تاکید دارد، شیوه‌های دیگر قابل قبول نیستند؟
اجازه دهید پاسخ سئوال شما را با ارایه ارقامی بدهم که مخاطبان بتوانند تصور دقیقی از نیاز معدن داشته باشند. براساس افق تعیین شده برای سال ۱۴۰۴ معادن و صنایع معدنی باید ایران حدود ۷۰۰ میلیون تن تولید در سال داشته باشد که متوسط تولید طی سال‌های اخیر ۳۵۵ میلیون تن است بنابراین برای دستیابی به اهداف تعیین شده باید دوبرابر تولید تجربه شود. حالا خودتان برآورد کنید این حجم افزایش تولید باید از چه طریقی به صورت منطقی و اقتصادی حمل شود؟ غیر از راه‌آهن راه دیگری براساس جغرافیای کشور می‌توانیم ارایه کنیم؟ البته که حمل و نقل جاده‌ای هم می‌تواند کمک کند اما فراموش نکنیم خطرات، هزینه‌ها و همچنین ناوگان موردنیاز در این زمینه تاثیر گذار است.
• خوب سهم حمل و نقل معادن در بخش ریلی و جاده‌ای چقدر است؟
سهم حمل‌ونقل ریلی از جابه‌جایی تولیدات مواد معدنی و صنایع معدنی ۷ درصد (۲۴.۵ میلیون تن)، سهم جاده‌ای ۹۳ درصد (۳۳۰ میلیون تن) است این تقسیم بندی و سهم حمل ونقل متناسب با افق‌های تعیین شده نیست و می‌تواند در مواردی مشکل ساز باشد.
• آیا در کشورهای توسعه یافته استانداردی در این زمینه وجود دارد؟
بله؛ تحقیقاتی انجام داده‌ایم که براساس آن مشخص شد در این کشورها چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد مواد معدنی متناسب با میزان توسعه از طریق بخش ریلی جابجا می‌شود درحالی که اگر بخواهیم واقع بینانه از حمل ونقل مواد معدنی با استفاده از خطوط ریلی در ایران سخن بگوییم باید عدد ۵ درصد یعنی ۲۰ میلیون تن را درنظر داشته باشیم که واقعا منطقی نیست.
• رشد و توسعه خطوط ریلی در بخش معدن سالانه چقدر برآورد شده است؟
با توجه به شرایطی که تا امروز تجربه شده است سالانه چیزی حدود ۲ درصد رشد سالانه راباید در این بخش مدنظر داشته باشیم بنابراین اگر بخواهیم توان جابجایی خطوط ریلی را در افق ۱۴۰۴ با همین درصد رشد محاسبه کنیم تنها ۴۰ میلیون تن توان جابجایی راه‌آهن است و می‌بینید که تناسبی با افق‌های تعیین شده ندارد.
• محاسبات جابجایی مواد معدنی و محصولات شرکت‌های معدنی در افق ۱۴۰۴ چقدر بوده که معتقدید تناسبی میان آنها نیست؟
خوب بیاییم اینطور مقایسه کنم امروز ۳۸۰ میلیون تن مواد معدنی تولید می‌کنیم که تنها ۲۷ میلیون تن آن از طریق خطوط راه‌آهن جابجا می‌شود درحالی که سال ۱۴۰۴ باید ۷۰۰ میلیون تن تولید داشته باشیم که براساس سهم رشد خطوط راه آهن تا آن دوره می‌بینیم تنها ۴۰ میلیون تن می‌توانیم با این شیوه جابجا کنیم پس باقی حجم تولید باید از طریق جاده‌ها منتقل شود.
• هدف‌گذاری دولت برای توسعه حمل و نقل ریلی باید چقدر باشد؟
با درنظر گرفتن ارقامی که قبلا به آن اشاره شد برای سال ۱۴۰۴ باید حداقل ۲۰۲ میلیون تن توان حمل بار از طریق خطوط راه‌آهن داشته باشیم، پس اگر این اتفاق نیافتد بخش عمده‌ای از این بار باید از طریق جاده‌ها صورت بگیرد که رقمی معادل ۶۶۰ میلیون تن است و همه می‌دانیم هزینه‌های این اتفاق برای اقتصاد معدن و البته اقتصاد کشورمان چیست.
• واقعا مشکل این نوع جابجایی برای اقتصاد ایران چیست؟
اولین نکته کشش جاده‌ها و شلوغی جاده‌ها است که می‌تواند منجر به بروز حوادث مختلف باشد و اگر مبنای محاسباتی این رویدادها و تلفات جاده‌ای را بررسی کنیم واقعا نگران کننده خواهد بود. اما در بخش دیگر موضوع ناوگان حمل و نقل جاده‌ای است که آیا واقعا توان تحمل این بار را دارد یا خیر که حداقل در شرایط فعلی پاسخ منفی است.
• پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
همواره اعلام کرده‌ایم که باید از نظرات و توانمندی‌های بخش خصوصی استفاده شود چون انعطاف‌پذیری و البته تخصص این بخش می‌تواند گره‌گشا باشد بخصوص اکنون که کارشکنی‌هایی علیه اقتصاد ایران ایجاد شده است. مسئولان باید نقش واقعی خطوط ریلی در دستیابی به اهداف تعیین شده را بپذیرند و براساس توانمندی‌های موجود با استفاده از نقطه‌نظرات کارشناسی بخش خصوصی سیاست‌گذاری کنند.
ارسال نظر