به گزارش ایراسین، اصفهان بیش از ۱۰ میلیون هکتار وسعت دارد که حدود یک سوم آن را بیابان ها به خود اختصاص داده اند. بیابان هایی که دارای فقر شدید گیاهی هستند و منشا ریزگردها به شمار می آیند. اکنون ۱۶ کانون ریزگرد در اصفهان است و شاید به همین سبب بود که اداره تثبیت شن های روان و بیابان زدایی در استان اصفهان، فعال شد تا با نهال کاری با گونه های مقاوم به کم آبی بتواند راه چاره کنترل فرسایش بادی باشد، اما خشکسالی اکنون بحران جدیدی را برای بیابانزدایی ایجاد کرده است تا جایی که مسئولان منابع طبیعی استان اصفهان معتقدند که باید از پساب برای آبیاری درختانی که گونه های سخت تری هستند استفاده کرد.

 امروزه  بیابان زایی بعد از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین به عنوان سومین چالش مهم جامعه جهانی در قرن ۲۱ محسوب می شود و اصفهان به عنوان استانی نیمه خشک در کشور وضعیت خوبی در این زمینه ندارد. در چنین مناطق خشکی، شرایط آب و هوایی و زمینی برای گیاه وجانور، سخت  و طاقت فرسا است. شهرستان های آران و بید گل، اردستان، نایین، خور و بیابانک، نطنز، برخوار و قسمتی از شهرستان اصفهان از مناطقی است که با این مشکلات دست و پنجه نرم می کنند. بماند که خشک شدن زاینده رود و بالتبع آن خشک شدن تالاب گاوخونی این استان را با پدیده طوفان شن نیز مواجه کرده و بحران جدید ریزگردها را در اصفهان به ‌وجود آورده است.

به گفته مدیر کل منابع طبیعی استان اصفهان، به سبب گستردگی و پیچیدگی عوامل محیطی و انسانی بیابان زا، این پدیده پیامدهای وسیع اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را در پی داشته می گوید: هجوم ماسه های روان و خسارت ناشی از آن به کانون های جمعیتی، زیر بنایی، صنعتی و زمین های  کشاورزی، کاهش حاصلخیزی و توان تولید زمین های  زراعی و عرصه های منابع طبیعی، افزایش شوری زایی و زه دار شدن زمین های، کاهش کمی و کیفی آب های زیر زمینی، افزایش حساسیت زمین های  به فرسایش، افزایش سیل خیزی، تشدید آلودگی های زیست محیطی، کاهش تنوع زیستی، تشدید پدیده های فقر، مهاجرت و بیکاری، هدررفت منابع آب، خاک و پوشش گیاهی، ناپایداری نظام تولید و تهدید منابع معیشت و در مجموع ناپایداری اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و زیستی از جمله مهم ترین آثار سوء این پدیده محسوب می شود.

ذرات معلق کوره های گچ پزی و آلودگی هوا

محمد حسین شاملی ادامه می دهد: با وزش طوفان های فصلی در مناطق شرقی، ذرات معلق کوره های گچ پزی و آجرپزی، همراه با ریزگردها، هوای اصفهان را آلوده تر می کند و تدوین طرح مطالعاتی برای پیش بینی تغییرات و جلو گیری از گسترش فعالیت این کانون ها راه حلی است که در دستور کار مدیریت بحران استان قرار گرفته است. البته خشکی زاینده‌رود بحران جدیدی را برای بیابانزدایی ایجاد کرده است.

همان موضوعی که سخنگوی کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان از آن با نام بحران یاد می کند. در صورتی که وضعیت خشکی زاینده‌رود به همین صورت پیش برود، آینده خوبی را برای اصفهان در مرکز ایران شاهد نیستیم، این منطقه با سرعت به سمت ناپایداری حرکت می‌کند و ناپایداری در اصفهان سبب ناپایداری در کشور می‌شود، چرا که اکوسیستم‌ها با یکدیگر دارای اثرات متقابل هستند و در صورتی که یک اکوسیستم از تعادل خارج شود، این موضوع روی اکوسیستم‌های مجاور نیز اثر می‌گذارد، بنابراین پیامدهای خشکی زاینده رود ملی و نه فقط استانی است.

محمد کوشا فر، با اعلام اینکه مهمترین اثری که خشکی زاینده رود بر روی اصفهان گذاشته همین پدیده بیابانزایی است می افزاید: این پدیده باعث ایجاد غبار بر روی اصفهان می شود و وقتی زمین به بیابان تبدیل شد کیفیت خود را از دست می دهد و از دست رفتن لایه خاک باعث تغییر فیزیکی آن می شود.

از میان رفتن تمدن چند هزار ساله

وی با اظهار تاسف از اینکه شرق اصفهان تا چند دهه پیش به عنوان تمدنی چند هزار ساله به شمار می رفت ادامه می دهد: با بیابانی شدن این منطقه، شرق اصفهان از بین رفته است و این موضوع با اینکه با مصارف انرژی که داریم به تاخیر می افتد، اما باز هم تغییرات اکولوژیک بسیار سریع است و اگر ادامه یابد این واقعه در اصفهان هم تکرار خواهد شد.

طبق آمارها اکنون بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی بیابانی شده است و به گفته مسئولان منابع طبیعی استان اصفهان اعتباری که برای بیابانزایی هر هکتار زمین نیاز است ۲ و نیم میلیون تومان است.

این در حالی است که از مجموع ۲۰ هزار هکتار از زمین های تخریبی در شرق اصفهان ۶ هزار و ۸۰۰ هزارهکتار مربوط به معادن گچ خاکی است ومتاسفانه درعرض حدود ۴۰ سال گذشته فقط ۸ هزار هکتار عملیات بیابانزدایی در این مناطق انجام شده است.

به گفته کارشناسان اگر این روال به همین شکل ادامه پیدا کند معلوم نیست تا چه زمانی بتوانیم دوام بیاوریم و بسیاری از مناطق اصفهان در آینده قابل سکونت نخواهد بود و به بیابان تبدیل خواهد شد، بیابانی که اگر به فکر آباد کردن آن نباشیم تا پشت در خانه هایمان هم خواهد آمد.